Bydgoszcz miastem równych szans

W pierwszym dniu posiedzenia, w siedzibie Bydgoskiego Centrum Organizacji Pozarządowych, wzięła udział zastępczyni prezydenta Bydgoszczy, p. Iwona Waszkiewicz, która opowiedziała o trwających właśnie w mieście, organizowanych we współpracy z podmiotami społecznymi, obchodach Maja- Miesiąca Równości, Różnorodności i Praw Człowieka. Równość, różnorodność, prawa człowieka - to piękne i ważne hasła, to jednak także zadania i wyzwania, wymagające naszej otwartości, kompetencji i wiedzy. Dlatego w tegorocznym harmonogramie majowych wydarzeń znalazły się zarówno spotkania, dyżury, warsztaty, jak i działania kulturalne, dedykowane dzieciom, młodzieży, rodzinom oraz seniorom. Wszystkie wydarzenia odbywają się w Bydgoskim Centrum Organizacji Pozarządowych przy ul. Gdańskiej 5. Więcej o wydarzeniach w ramach Maja Równości tutaj: https://www.miasta.pl/aktualnosci/bydgoszcz-maj-rownosci-roznorodnosci-i-praw-czlowieka

Zastępczyni prezydenta przedstawiła również główne cele przyjętego w październiku 2023 r. przez Radę Miasta Bydgoszczy „Programu Działań na Rzecz Równego Traktowania dla Miasta Bydgoszczy na lata 2023-2028”, który ma budować miasto respektujące prawa człowieka i zasady równego traktowania wobec wszystkich osób mieszkających i przebywających na jego terenie.

Bydgoszcz jako miasto równych szans podejmuje liczne działania na rzecz równości, aktywnie promuje integrację i różnorodność, tworząc przestrzeń, w której każdy mieszkaniec czuje się akceptowany i szanowany. Bydgoszcz realizuje m.in. inwestycje w infrastrukturę dostosowaną do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, zapewniając dostępność publicznych przestrzeni i usług, wspiera także inicjatywy edukacyjne i społeczne, które podnoszą świadomość na temat równości, przeciwdziałając dyskryminacji i wykluczeniu. Miasto również angażuje się w działania na rzecz równości płci, promując równouprawnienie kobiet i mężczyzn w różnych sferach życia publicznego i prywatnego. - Podejmujemy konkretne kroki, aby być miastem, w którym każdy ma równe szanse i może rozwijać się w bezpiecznym, wspierającym środowisku – mówiła podczas spotkania zastępczyni prezydenta Iwona Waszkiewicz.

Miasto organizuje wydarzenia i kampanie społeczne, które podkreślają wartość różnorodności i zachęcają do tolerancji. Bydgoszcz ściśle współpracuje z organizacjami pozarządowymi m. in. zlecając w trybie przepisów ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie realizację działań równościowych, promujących prawa człowieka, wielokulturowość, różnorodność i równe szanse. Od wielu już lat włącza się także w doroczne obchody Międzynarodowego Dnia Tolerancji czy Dnia Praw Człowieka. W Bydgoszczy od 2017 roku realizowany jest projekt Szkoła Otwarta i Tolerancyjna. W wyniku udziału uczniów w akcjach projektu rośnie świadomość znaczenia takich wartości jak tolerancja, różnorodność, demokracja i szacunek wśród przedstawicieli bydgoskiej młodzieży. W 2022 roku rozpoczęły się także prace nad programem antydyskryminacyjnym „Razem Raźniej”, który w kolejnych latach, dzięki różnorodności podejmowanych działań, rozprzestrzenił się na większą liczbę bydgoskich placówek oświatowych.

Celem realizowanych inicjatyw edukacyjnych i społecznych jest przede wszystkim łamanie barier światopoglądowych. Bydgoszcz angażuje się też w działania na rzecz równości płci, promując równouprawnienie kobiet i mężczyzn w różnych sferach życia publicznego i prywatnego. Więcej o tych działaniach można przeczytać tutaj: https://www.bydgoszcz.pl/miasto/bydgoszcz-miastem-rownych-szans/

Krótkie sprawozdanie z prac Prezydium pomiędzy spotkaniami Komisji

Przewodnicząca Komisji, Marta Makuch opowiedziała o działaniach Prezydium Komisji pomiędzy posiedzeniami. W międzyczasie, 14 marca odbyło się spotkanie Komisji online, podczas którego dyskutowano o tematach, którymi powinna zająć się Komisja w najbliższym czasie. Zaproponowano również zorganizowanie spotkania Prezydium z Ministrą ds. Równości, Katarzyną Kotulą.

Podkomisja ds. Rad Kobiet

W ramach Komisji ds. Praw Człowieka i Równego Traktowania Związku Miast Polskich została powołana Podkomisja ds. Rad Kobiet. Jej celem jest wzmocnienie współpracy między samorządami w zakresie promowania równości kobiet i mężczyzn, a także wymiana doświadczeń oraz dobrych praktyk w obszarze funkcjonowania Rad Kobiet jako narzędzia wspierającego lokalne polityki równościowe. Więcej informacji

- Rady Kobiet pełnią w samorządzie istotną rolę opiniodawczo-doradczą – są platformą współpracy między władzą lokalną a mieszkankami i mieszkańcami, wspierając wprowadzanie perspektywy praw człowieka do lokalnych polityk publicznych. Ich głos stanowi ważne źródło rekomendacji w zakresie działań na rzecz równości, przeciwdziałania dyskryminacji i włączenia społecznego – podkreślała Alina Szeptycka, Pełnomocniczka Prezydenta Wrocławia ds. Równego Traktowania. Obecnie w Polsce funkcjonuje 68 Rad Kobiet, a pierwsze powstały wiele lat temu – we Wrocławiu w 2010 oraz w Słupsku w 2016. W dyskusji o działalności Rad Kobiet podkreślano główne wyzwania, z którymi się mierzą, czyli brak sieciowania, wymiany doświadczeń, brak jasno określonych celów i strategii działania oraz brak finansowania. Jak podkreślano na spotkaniu – problem ten rozwiązałaby nowelizacja ustawy o samorządzie gminnym, przez dodanie w ustawie nowego artykułu 5d - gminna rada kobiet, wzorującego się na zapisach widniejących przy gminnej radzie seniorów, czy młodzieżowej radzie gminy.

Sopot - ochrona, wdrażanie i promocja praw człowieka na poziomie lokalnym

Podpisując 11 października 2021 r. Europejską Kartę Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym Sopot podjął zobowiązanie o naturalnym uznawaniu godności mieszkańców i mieszkanek w całej ich różnorodności. Oznacza to, że Sopot będzie włączać perspektywę praw człowieka we wszystkie obszary polityk miasta, tworząc Miasto Praw Człowieka. Ewa Puszkiewicz, Pełnomocniczka ds. Miasta Praw Człowieka Prezydent Miasta Sopotu opowiedziała o kolejnych krokach, które pojęło miasto, by stać się pierwszym w Polsce Miastem Praw Człowieka (deklarację podpisano 22 czerwca 2023 r.).

O mieście praw człowieka mówimy, gdy samorząd lokalny, lokalne organizacje społeczne i mieszkańcy miasta zobowiązują się, poprzez deklarację i współpracę, do przestrzegania międzynarodowych standardów i norm praw człowieka na wszystkich poziomach lokalnego życia społecznego.

Obecnie Sopot, wraz z partnerami z Wiednia, Utrechtu, Lund i Gdańska, realizuje projekt mający na celu budowanie potencjału miast i podmiotów praw poprzez wymianę dobrych praktyk, szkolenia i opracowanie oraz testowanie lokalnego narzędzia oceny praw człowieka zgodnie ze strukturą ram Agencji Praw Podstawowych i Kartą Praw Podstawowych. Takie szkolenie zostanie również zorganizowane dla członkiń i członków Komisji na kolejnym spotkaniu we wrześniu br.

Realizacja projektu dotyczącego równościowej agregacji danych (FERS)

Dr Anna Strzałkowska przedstawiła cel projektu (FERS), którym jest zapewnienie świadczenia usług publicznych zgodnie z zasadą równego traktowania poprzez projektowanie polityk publicznych w oparciu o dane gromadzone zgodnie z tą zasadą. Założenia projektu (tzw. fiszka) będą przedmiotem obrad Komitetu Monitorującego (11 czerwca b.r.), w lipcu ma zostać złożony wniosek o finansowanie. Działania rozpoczną się najpewniej we wrześniu. Czas realizacji projektu – do końca 2029 roku, kwota 28,5 mln zł. Realizatorem i koordynatorem głównym będzie Instytut Studiów Społecznych UW. Komisja Praw Człowieka i Równego Traktowania włączy się do wybranych prac na zasadzie eksperckiej - opiniodawczej.

Wyzwania dotyczące pracy Urzędów Stanu Cywilnego w kontekście tematyki równościowej

Grzegorz Wiończyk, członek Zespołu ds. Dialogu Międzykulturowego i Przeciwdziałania Radykalizacji w Dąbrowie Górniczej omówił zagadnienie zmiany imienia przez osoby transpłciowe w ramach procedury administracyjnej przy udziale urzędu stanu cywilnego.

Istnieją dwie ustawy - Prawo o aktach stanu cywilnego oraz Ustawa o zmianie imienia i nazwiska. Nie trzeba ich stosować łącznie. W wielu kwestiach, z powodu braku odpowiedniego dostosowania przepisów, urzędnicy będę mieć związane ręce, ale zdecydowanie nie dotyczy to postępowań w sprawie o administracyjną zmianę imienia i nazwiska. Urzędnik, słysząc „transpłciowość” czy „niebinarność”, często odmawia bezzasadnie przyjęcia wniosku. Polski ustawodawca dopuścił możliwość zmiany imienia na obce imię neutralne płciowo, jeżeli zostają spełnione wszystkie wymogi formalne przewidziane w Ustawie o zmianie imienia i nazwiska, w tym w szczególności jeżeli został wykazany „ważny powód” zmiany imienia. Rolą kierowników USC jest odpowiednie stosowanie tych przepisów, wyjście naprzeciw wnioskodawcom, nawet jeśli nie zawsze potrafią zrozumieć ich potrzeby i wolę, i pomoc im – na podstawie i w granicach prawa – poprzez prowadzenie rzetelnych postępowań administracyjnych.

Komisja zaproponowała zorganizowanie szkolenia online dla pracowników Urzędów Stanu Cywilnego, by pomóc wspólnie wypracować rekomendacje dotyczące działania USC.

Drugi dzień posiedzenia Komisji zorganizowano w Urban Lab, mieszczącym się w Młynach Rothera.

Urban Lab – miejsce współpracy dla dobra miasta

O Urban Lab i realizowanym w jego ramach projekcie współpracy z młodymi mieszkankami i mieszkańcami miasta opowiedziała Dorota Glaza, dyrektorka Biura Aktywności Społecznej w Bydgoszczy.

Głównym celem projektu jest włączenie młodych mieszkańców i mieszkanek (grupa pomiędzy 13 a 35 rokiem życia) do współtworzenia miasta. Dorota Glaza podkreślała, że Urban Lab jest miejscem współpracy dla dobra miasta oraz dla jakości życia. - Tworzymy go po to, żeby młodzi ludzie chcieli tworzyć to miasto niejako dla siebie, a następnie w nim zostali i założyli rodziny, pracowali i mieszkali. Młyny Rothera były naturalną lokalizacją na stworzenie Urban Labu; żadna inna przestrzeń publiczna w Bydgoszczy nie przyciąga tak wielu młodych.

Urban lab to instrument współpracy międzysektorowej wielu partnerów: miasta z młodymi bydgoszczanami i bydgoszczankami, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorstwami (od lokalnych mikroprzedsiębiorstw, po globalne koncerny) oraz podmiotami naukowymi (uczelnie, szkoły, jednostki naukowo-badawcze, eksperci) i instytucjami kultury. Ma na celu poprawę jakości życia mieszkańców poprzez innowacyjne rozwiązanie zidentyfikowanych problemów (inicjowanie, testowanie, wdrażanie i ewaluację projektów) oraz wygenerowanie dodatkowej wartości przy wykorzystaniu zasobów miejskich.

Działania i narzędzia w Urban Labie:

• Urban Cafe – przestrzeń dialogu i współpracy - miejsce spotkań przy kawie, pracy (coworking), sieciowania, inspirujących wydarzeń w towarzystwie kawy dla każdego Jednym z elementów Urban Cafe jest fizyczna przestrzeń otwarta dla każdego, dostosowana dla osób z niepełnosprawnościami, w której można napić się dobrej kawy i porozmawiać o mieście, jego potencjałach i problemach, podzielić się pomysłami oraz zaproponować rozwiązania. To także przestrzeń kreatywna, wpływająca na aktywizację społeczności lokalnej.
• Diagnoza potrzeb i potencjału młodych dla Miasta Bydgoszczy;
• Inkubator Praktyka Partycypacji - szereg debat, konsultacji, mających na celu opracowanie Polityki młodzieżowej Miasta;
• Blisko 300 tys. zł przeznaczonych na granty, w ramach których młodzi będą mogli fundusze pozyskać swoje pomysły działań w mieście;
• Pracownia Animacji Kultury – gdzie będą realizowane projekty z młodymi, w odpowiedzi na ich potrzeby, w lokalnym kontekście;
• Akademia Komunikacji;
• Akademia Smart City;
• System otwartych danych miejskich.

Projektowanie włączające dla samorządów

Dr Anna Strzałkowska przedstawiła główne założenia idei Miast Praw Człowieka w Unii Europejskiej, w tym tzw. ramę wsparcia dla władz lokalnych, chcących realizować perspektywę praw człowieka w codziennym życiu swojego miasta (Agencja Praw Podstawowych). Celem wystąpienia była odpowiedź na pytania: Czym różni się Miasto Praw Człowieka od wszystkich innych miast/gmin/regionów? Na czym polega zmiana paradygmatu – z podejścia potrzeb do podejścia praw? Czym jest włączenie społeczne? – metodologia projektowania włączającego. Dyskusja po prezentacji była wymianą dobrych praktyk stosowanych przez miasta członkowskie ZMP oraz wykorzystania praktycznych narzędzi do planowania działań w sposób inkluzywny, a także priorytetów dla działań równościowych w Polsce.

Szkoła Otwarta i Tolerancyjna

Miejski Koordynator Projektu „Szkoła Otwarta i Tolerancyjna”, Przemysła Nowakowski przedstawił założenia projektu i jego dotychczasowe rezultaty. Szkoła Otwarta i Tolerancyjna działa już osiem lat. Dzięki temu międzyszkolnemu programowi, skierowanemu do uczniów bydgoskich szkół, udało się stworzyć standardy równego traktowania w Bydgoszczy. Jego celem są aktywne działania, które promują postawę tolerancji i otwartości na ludzi, bez względu na pochodzenie, rasę, wygląd, poglądy, wyznanie oraz status społeczny i materialny. Służy uwrażliwieniu młodych ludzi na zagadnienie różnorodności, akceptacji i wielokulturowości. Wspomaga również rozwój empatii u młodzieży i kształtowanie postawy opartej na szacunku dla innej osoby. Działalność opiera się na filarach tzw. Tarczy (ang. SHIELD – Samoświadomość, Humanizm, Intelekt, Empatia, Ludzkość, Demokracja). W projekt aktywnie włączyło się miasto, podejmując działania w sferze edukacji.

Więcej informacji: www.otwarta.bydgoszcz.pl

Komisja dyskutowała również o ankiecie diagnozującej miasta w kontekście idei miast praw człowieka.

Kolejne posiedzenie zaplanowane jest w pierwszej połowie września w Toruniu. (KP)

Załączniki:
Bydgoszcz - miasto równych szans
Opracowanie systemu gromadzenia danych z zakresu równego traktowania w usługach publicznych
Miasta Praw Człowieka w Unii Europejskiej
Rady Kobiet w Polsce
Sopot - ochrona, wdrażanie i promocja praw człowieka na poziomie lokalnym