Związek Miast Polskich

Mniejsze koszty dla gmin i obywateli oraz rzeczywista odpowiedzialność po stronie producentów - to przewiduje projekt ustawy o opakowaniach i odpadach opakowaniowych. Nowe przepisy powiążą koszty wprowadzenia na rynek opakowań z kosztami zagospodarowania odpadów, a samorządy otrzymają dodatkowe środki wspierające zagospodarowanie odpadów – czytamy w komunikacie Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Firmy wprowadzające na rynek produkty w opakowaniach będą dodatkowo mobilizowane, by ograniczyć ich masę i stosować opakowania faktycznie przydatne do recyklingu.

- Celem wdrażanego systemu ROP jest zapewnienie sprawiedliwego pokrycia kosztów za gospodarowanie odpadami opakowaniowymi. Obecnie koszty te pokrywają mieszkańcy w opłatach za wywóz odpadów, a system ROP sprawi, że koszty te poniosą wprowadzający produkty w opakowaniach. Dlatego w dłuższej perspektywie system ROP przyczyni się do ustabilizowania, a nawet obniżenia realnych opłat za wywóz odpadów. Przy projektowaniu systemu ROP zależało nam, aby opłaty ROP ponoszone przez producentów były tak skalkulowane, by klienci nie odczuli realnie różnicy w codziennych zakupach, a jednocześnie, by producentom opłacało się podjąć działania zmierzające do zmniejszenia ilości odpadów w środowisku. Właśnie dlatego wprowadzamy tę ustawę - w trosce o czyste środowisko, zdrowie ludzi i zwierząt - mówi wiceministra klimatu i środowiska Anita Sowińska.

Dzięki 2-letniemu okresowi przejściowemu nowe zasady mają być wprowadzane stopniowo – tak, by wszyscy zdążyli się przygotować. Projekt ustawy zakłada, że już od 2026 r. gminy zaczną otrzymywać pierwsze środki od producentów opakowań. W kolejnym roku finansowanie ma wzrosnąć, a od 2028 r. system zacznie obowiązywać w pełni – to producenci będą ponosić koszty zagospodarowania odpadów opakowaniowych, a NFOŚiGW rozdysponuje środki pomiędzy gminy oraz pozostałych uczestników systemu zagospodarowania odpadów opakowaniowych.

Zakłada się, że opłata opakowaniowa w roku 2026 będzie wynosiła 8% stawki opłaty produktowej w zł za kg, określonej w rozporządzeniu MKiŚ z 9 grudnia 2023 r. w sprawie stawek opłat produktowych dla poszczególnych rodzajów opakowań. W roku 2027 kwota ta wzrośnie do 20% tej stawki.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska informuje, co nowy system ROP oznacza dla obywateli:

Sprawiedliwy podział kosztów – to producenci będą finansować koszty zagospodarowania odpadów, takiego jak ich zbiórka czy recykling.
Stabilniejsze opłaty za śmieci - gminy otrzymają dodatkowe środki na gospodarowanie odpadami, co powinno spowodować stabilizację, a następnie stopniowe obniżanie realnych kosztów ponoszonych przez mieszkańców za odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych.
Więcej ekologicznych opakowań w sklepach – nowy system będzie motywował producentów do stosowania opakowań przyjaznych środowisku, które będą łatwiejsze do recyklingu.
Mniej kosztów dla mieszkańców i gmin – nowy system przenosi odpowiedzialność finansową na producentów, co odciąży mieszkańców uiszczających opłaty i ułatwi gminom realizację celów recyklingu. Obecnie gminy mają poważne trudności z osiągnięciem tych celów, co przekłada się na zagrożenie karami finansowymi w praktyce obciążającymi mieszkańców.
Pomoc dla gmin – gminy będą otrzymywały od NFOŚiGW środki za utrzymanie systemu odbioru komunalnych odpadów opakowaniowych (zależne od liczby mieszkańców) i środki za zagospodarowanie tych odpadów (zależne od efektywności systemu).
Wsparcie dla lokalnych systemów zbiórki odpadów – więcej środków trafi do gmin, co pomoże lepiej zorganizować zbiórkę i recykling odpadów w lokalnych społecznościach.