- Przyszedł dobry czas dla Rad Kobiet w Polsce. Dziś spotykamy się, aby się poznać, porozmawiać o naszych celach– powiedziała witając uczestniczki spotkania przewodnicząca Komisji Praw Człowieka i Równego Traktowania ZMP, Marta Makuch.

- Naszą rolą będzie wymiana praktyk i wzajemne inspirowanie się. Nawet jeżeli ja pracując w dużym mieście, mam inne zasoby i jestem na nieco innym etapie jeśli chodzi o rady kobiet czy wprowadzanie zasad równego traktowania, to wcale nie oznacza, że mój kierunek jest jedynym możliwym. Bo jesteśmy tutaj, żeby wzajemnie się wspierać, wzmacniać – także obecnością i dobrymi praktykami, a nie w jakikolwiek sposób tworzyć podziały, że ktoś jest kilka kroków przed czy za nami. Wszyscy jesteśmy w jakiś procesach – dodała Alina Szeptycka, Pełnomocniczka Prezydenta Wrocławia ds. Równego Traktowania, Dyrektorka Biura ds. Równego Traktowania UM Wrocławia, wiceprzewodnicząca Komisji ZMP.

Właśnie wzmocnienie współpracy między samorządami w zakresie promowania równości kobiet i mężczyzn, a także wymiana doświadczeń oraz dobrych praktyk w obszarze funkcjonowania Rad Kobiet jako narzędzia wspierającego lokalne polityki równościowe będzie celem działania Podkomisji ds. Rad Kobiet.

Rady Kobiet pełnią w samorządzie istotną rolę opiniodawczo-doradczą – są platformą współpracy między władzą lokalną a mieszkankami i mieszkańcami, wspierając wprowadzanie perspektywy praw człowieka do lokalnych polityk publicznych. Ich głos stanowi ważne źródło rekomendacji w zakresie działań na rzecz równości, przeciwdziałania dyskryminacji i włączenia społecznego.

Obecnie brak jest dla nich umocowania prawnego. Powoływane są najczęściej zarządzeniami prezydentów, burmistrzów, wójtów, starostów czy marszałków województw, choć o ich powstaniu mogą także decydować rady gmin czy powiatów.

Pierwsza Rada Kobiet powstała w 2010 roku we Wrocławiu, kolejna w Słupsku. Do 2020 roku działało ich 23, obecnie jest to już 71 rad w całej Polsce na różnych szczeblach samorządu. Są też rady kobiet polonijne, działające poza granicami Polski.

Ich główna rola to doradzanie organom wykonawczym gmin oraz opiniowanie aktów prawnych, strategii lokalnych i działań organów samorządowych z perspektywy kobiet. Jednak jak mówią członkinie podkomisji ZMP, to najczęściej po prostu perspektywa praw człowieka. Członkinie Rad Kobiet mając duże doświadczenie w działalności w swoich środowiskach zawodowych czy społecznych, szukają innych, nowych przestrzeni aktywności. Samorządy są często dla nich właśnie taką przestrzenią. Dziś w radach działa łącznie 1500 kobiet. W radach działają przedstawicielki organizacji pozarządowych, biznesu, instytucji oświatowych i kulturalnych, samorządów, a także emerytki. To spory ruch, który – zdaniem członkiń podkomisji ZMP – wymaga ustrukturyzowania i profesjonalizacji. Rady obecnie połączone są w ogólnopolską sieć, która służy im wsparciem poprzez regionalne pełnomocniczki. Partnerem współpracującym z siecią jest Grupa tematyczna ds. Rad Kobiet przy zespole eksperckim przy ministrze ds. równości Katarzynie Kotuli, a partnerem merytorycznym – Fundacja Instytut Miast Praw Człowieka.

W Instytucie trwają obecnie prace nad wdrażaniem idei miast praw człowieka. – Idea ta jest dla nas tak ważna, gdyż zbiera wszystkie kwestie dotyczące włączenia tych, na rzecz których Rady Kobiet działają. Rady te to bardzo często kobiety – liderki społeczne, bohaterki codzienności, które dźwigają na własnych barkach to, czego nie dźwiga, nie zauważa system – powiedziała Anna Strzałkowska z Instytutu Miast Praw Człowieka. Przypomniała, że historia Rad Kobiet zaczęła się od łączenia kobiet w nieformalne grupy, potem w stowarzyszenia. Chęć uzyskania większego wpływu spowodowała, że kobiety zaczęły łączyć się w rady, także po to, by rozpocząć współpracę z urzędami samorządowymi.

Podczas pierwszego spotkania rozmawiano wstępnie o tym, czym podkomisja chciałaby się zająć w pierwszym okresie działalności. Anna Strzałkowska zwróciła uwagę, że tym, co obecnie zajmuje mocno Rady Kobiet jest ochrona ludności i obrona cywilna. To tematy, które rady ze wschodniej Polski wniosły do sieci Forum Rad Kobiet jako kwestie pilne i palące. Przedstawicielki sieci zostały zaproszone przez ministerstwo spraw wewnętrznych i administracji do prac nad programem dedykowanym kobietom, które pod nieobecność mężczyzna, powołanych np. w razie wojny do wojska, zostaną same. – Ten temat będzie w najbliższym czasie szeroko dyskutowany. Program Ochrony Ludności i Obrony Cywilnej na lata 2025–2026 przyjęty przez rząd nakłada nowe obowiązki na samorządy w przygotowaniu społeczeństwa obywatelskiego do obrony cywilnej czy ochrony ludności. To temat całkowicie poza wszelkimi podziałami, łączący wszystkie kobiety – powiedziała A. Strzałkowska.

Podczas spotkania ustalono, że kolejne spotkanie podkomisji ds. rad kobiet odbędzie się we wrześniu. Poza wyborem przewodniczącej członkinie tego gremium przedyskutują i wyznaczą priorytety działania przynajmniej na najbliższy rok.

Przypomnijmy, że nowa podkomisja Związku to zachęta dla samorządów, które rozważają powołanie Rady Kobiet, do podjęcia takiego kroku – podkomisja oferuje wsparcie merytoryczne i wymianę doświadczeń z innymi miastami. To także propozycja dla wszystkich samorządów, w których funkcjonują już Rady Kobiet oraz tych, które są zainteresowane tym tematem.

Komisja Praw Człowieka i Równego Traktowania ZMP oraz Biuro Związku nadal zapraszają do pracy z podkomisji poprzez zgłoszenie jednej osoby z miasta.

Jak dotąd swoje przedstawicielki zgłosiły 32 miasta. Są to: Chodzież, Hrubieszów, Mrągowo, Karlino, Mielec, Konin, Rawicz, Słupsk, Wołomin, Radom, Wałbrzych, Krotoszyn, Płock, Zielona Góra, Kalisz, Zawiercie, Poznań, Nysa, Lublin, Białystok, Ostrów Wielkopolski, Sochaczew, Leszno, Gliwice, Dzierżoniów, Zabrze, Oświęcim, Grudziądz, Świdnik, Bydgoszcz, Gorzów Wielkopolski i Toruń oraz powiat człuchowski.

Zachęcamy, aby w miarę możliwości reprezentantką Państwa samorządu była członkini lokalnej Rady Kobiet, która posiada bezpośrednie doświadczenie i wiedzę w tym obszarze.

Zgłoszenia prosimy przesyłać za pomocą formularza online: https://forms.office.com/e/tLnr9DFedc

W przypadku pytań, zapraszamy do kontaktu: Katarzyna Paczyńska, e-mail: katarzyna.paczynska@zmp.poznan.pl

(epe)