Po wyborach parlamentarnych

Dyrektor Biura ZMP, Andrzej Porawski przedstawił listę obecnych i byłych samorządowców z miast, którzy dostali się do Sejmu czy Senatu po wyboracch 15 października. W Parlamencie będą pracować m.in.: Jacek Karnowski, prezydent Sopotu, Ryszard Brejza, prezydent Inowrocławia, Andrzej Dziuba, prezydent Tychów, Piotr Głowski, prezydent Piły, Bartosz Romowicz, burmistrz Ustrzyk Dolnych, Sylwia Bielawska, zastępca prezydent Wałbrzycha, Janusz Gromek, b. prezydent Kołobrzegu, Zygmunt Frankiewicz, b. prezydent Gliwic, Marcin Zawiła, b. prezydent Jeleniej Góry, Zofia Czernow, b. prezydent Jeleniej Góry, Wadim Tyszkiewicz, b. prezydent Nowej Soli, Janusz Pęcherz, b. prezydent Kalisza, Aleksander Kukucki, zastępca prezydenta Włocławka, Piotr Masłowski, zastępca prezydenta Rybnika, Ewa Kaliszuk, zastępca prezydenta Olsztyna, Konrad Frysztak, b. zastępca prezydenta Radomia, Jolanta Piotrowska, b. burmistrz Giżycka. Łącznie grupa ta, która może ustanowić parlamentarny zespół ds. polityki miejskiej i rozwoju miast, liczy prawie 30 osób. Zarząd liczy tym samym na stworzenia silnego lobby miejskiego w polskim Parlamencie, który mógłby wesprzeć także Jan Olbrycht, obecnie poseł do PE. Przedstawiciele miast wskazywali ponadto, że do Sejmu i Senatu weszło wielu wójtów, którzy mogą być wsparciem z kolei dla prosamorządowych regulacji. Obecny na posiedzeniu Jacek Karnowski zapewnił, że wywodzący się z samorządu parlamentarzyści już zaczęli dzielić się zadaniami. W związku z wyborem prezydenta Sopotu na posła, Zarząd ZMP zdecydował o zmianie reprezentanta ZMP do Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, którym został w wyniku głosowania, Arkadiusz Chęciński, prezydent Sosnowca. Prezydenci, którzy zostali wybrani do Parlamentu i są członkami Zarządu, będą nadal zasiadać w tym gremium, bowiem mają mandaty delegatów swoich miast do Zgromadzenia Ogólnego ZMP.

Najważniejsze finanse samorządowe

Zarząd ZMP po dyskusji postanowił w ciągu 2 tygodni przygotować listę z oczekiwaniami samorządów miast wobec Sejmu RP X kadencji oraz przyszłego nowego rządu na pierwsze 100 dni. Na pewno do najpilniejszych działań należeć będą sprawy finansowe, takie jak: odblokowanie funduszy europejskich na realizację Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności oraz środków na wdrażanie polityki spójności, przywrócenie subwencji rozwojowej dla samorządów na 2024 rok poprzez usunięcie z projektu ustawy okołobudżetowej zapisu o jej zawieszeniu czy niewypłacaniu w 2024 roku, a także zwiększenie subwencji oświatowej na 2024 rok, tak aby pokrywała co najmniej koszty wynagrodzeń nauczycieli, czy przywrócenie gminom autonomii w zakresie zatwierdzania taryf opłat za wodę i ścieki. W ocenie samorządowców z miast najbliższe 5-6 miesięcy może być kluczowym czasem dla samorządów, aby głośno artykułować najistotniejsze postulaty i zwracać się do parlamentarzystów o pilne nowelizacje.

O definicji budowli – konieczne zmiany

Członkowie Zarządu zapoznali się z zamówionym przez ZMP projektem zmian ustawy o podatku od nieruchomości, określających przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r. (sygn. akt Sk 14/21) - w załączeniu. Został on przygotowany przez profesorów - Roberta Dowgiera, Leonarda Etela, Mariusza Popławskiego z Wydziału Prawa Uniwersytetu w Białymstoku oraz dr. hab. Bogumiła Pahla, profesora Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, i zawiera 3 warianty zmiany ustawy pod kątem wyroku TK. Zdaniem dyrektora Biura ZMP, dwie z tych koncepcji (2. i 3.) są równowartościowe i powinny zostać poddane konsultacjom samorządowym, aby uzyskać akceptację całego środowiska i wsparcie. Wg 2. koncepcji budowle stanowiące przedmiot podatku zostały wskazane w załączniku do ustawy bazującym na Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT). W ten sposób zostały zrealizowane powszechnie zgłaszane postulaty sprecyzowania pojęcia „budowla” jako przedmiotu do podatku od nieruchomości. Przyjęcie tego rozwiązania będzie skutkowało tym, że podatkowi będzie podlegał obiekt wymieniony w załączniku do ustawy, a ewentualne wątpliwości będą mogły być rozwiązane w oparciu o opinie organów statystycznych, co sprawdza się w innych przypadkach. W projekcie tym została pozostawiona nieco zmodyfikowana definicja budynku, bez odwołania się do przepisów prawa budowalnego. Definicja to funkcjonuje już wiele lat i nie przysparza tak dużych problemów jak definicja budowli. Koncepcja nr 3 idzie dalej. Zarówno budowle jak i budynki zostały wskazane w załącznikach powiązanych z KŚT. Takie określenie przedmiotu podatku pozwala na rozwiązanie kilku dzisiaj występujących sporów interpretacyjnych. W obu tych koncepcjach w sposób identyczny, jest rozwiązany zasadniczy problem, jakim jest obecnie brak precyzyjnego kryterium decydującego o tym, co to jest budowla i co się na nią składa (część budowlana i część techniczna). W styczniu w Białymstoku ZMP zorganizuje konferencję na ten temat.

Pozytywne zmiany dotyczące egzekucji administracyjnej i mLegitymacji

Pozytywnie zaopiniowano rozporządzenie Ministra Finansów w sprawie przekazywania tytułu wykonawczego i innych dokumentów do organu egzekucyjnego. Zmiana polega na rezygnacji z nadawania klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej. Nadanie klauzuli o skierowaniu tytułu wykonawczego do egzekucji administracyjnej jest równoznaczne z podpisaniem tego tytułu przez osobę upoważnioną do działania w imieniu wierzyciela. Wprowadzona zmiana uprości i przyspieszy procedurę wystawiania np. dalszych tytułów wykonawczych przez wierzyciela, które są niezbędne do: prowadzenia egzekucji przez więcej niż jeden organ egzekucyjny, ponownego wszczęcia egzekucji administracyjnej w przypadku nieposiadania dotychczasowego tytułu wykonawczego, zabezpieczenia należności pieniężnej hipoteką przymusową. Z akceptacją spotkało się też rozporządzenie MEiN zmieniające rozporządzenie w sprawie organizacji kształcenia dzieci obywateli polskich czasowo przebywających za granicą, która wprowadza zmiany w ustawie o systemie oświaty w zakresie wydawania uczniom legitymacji szkolnej w postaci karty formatu ID-1 i mLegitymacji szkolnej.

Uwagi do obrony państwa

Z kolei kierunkowo pozytywnie członkowie Zarządu zaopiniowali rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie przygotowania oraz wykorzystania podmiotów leczniczych na potrzeby obronne państwa i zdecydowali o przekazaniu licznych merytorycznych uwag z miast. Projektowane rozporządzenie porządkuje istniejący stan prawny w zakresie przygotowań podmiotów leczniczych do działania w razie zewnętrznego zagrożenia bezpieczeństwa państwa i w czasie wojny, tworząc podstawę do planowania i realizacji zadań w tym zakresie. Wydaje się jednak, że projektodawca zbyt pochopnie uznał, że rozwiązania organizacyjne obowiązujące jeszcze w starym systemie politycznym są jedynie słuszne i na nich należy się opierać, formułując zapisy przedłożonego projektu. Z projektu w żaden sposób nie wynika, w jaki sposób zorganizowany jest system lecznictwa w stanie podwyższonej gotowości obronnej i czasie wojny. Wskazano m.in., że braki ujednoliconych procedur właściwych dla tego obszaru tematycznego, zunifikowanych naliczeń kadrowych i sprzętowych, braki wskazania zakresów odpowiedzialności i kompetencji mogą mieć swoje konsekwencje w postaci niedociągnięć w procesie planistyczno-koncepcyjnym oraz chaosu informacyjnego w sytuacji weryfikacji przyjętych rozwiązań planistycznych w realnej sytuacji.

„Nie” dla podwyżek urzędówek adwokatów i radców

Zarząd Związku negatywnie zaopiniował dwa rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie ponoszenia przez Skarb Państwa albo jednostki samorządu terytorialnego kosztów nieopłaconej pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego z urzędu oraz przez adwokata z urzędu. Rozporządzenia przewidują podwyższenie i zrównanie stawek dla radców prawnych oraz adwokatów ustanowionych obrońcami z urzędu ze stawkami w tych samych sprawach dla radców i adwokatów ustanowionych z wyboru. Powodem negatywnej opinii jest to, że wprowadzenie projektowanych zmian wywoła skutki finansowe dla samorządów, które na etapie przedłożenia projektu do procedowania nie zostały oszacowane przez Ministerstwo, ponieważ nie dysponuje ono takimi danymi. Miasta generalnie mają problem systemowy z egzekwowaniem kosztów ponoszonych na zadania zlecone, a te regulacje zakładają ich wzrost.

W obronie mediów samorządowych

W sprawach bieżących Beata Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy poruszyła sprawę kolejnego ataku na media samorządowe. Grupa wydawców tzw. mediów niezależnych propaguje bowiem petycję wśród nowo wybranych członków Parlamentu, w której proponuje wprowadzenie zakazu komunikowania się ze swoimi mieszkańcami samorządom za pośrednictwem wydawanych przez siebie gazet. W opinii Zarządu trzeba się temu przeciwstawiać, ponieważ dla dużej części społeczeństwa taka komunikacja w formie drukowanej to jedyne źródło informacji o tym, co dzieje się w mieście. - Mieszkańcy chcą mieć dostęp do wiarygodnych informacji, ale trzeba to robić w sposób uczciwy – mówił Andrzej Pietrasik, burmistrz Płońska. W ekspertyzie prawnej profesor Michał Kulesza zwracał uwagę, że: „ustawodawca nie stwarza administracyjno- prawnych czy też ustrojowych barier dla działalności wydawniczej jednostek samorządu terytorialnego, w tym w szczególności polegającej na wydawaniu tzw. prasy lokalnej, jeżeli cel tej działalności mieści się w ramach ustawowo zakreślonych (a więc gdy dotyczy spraw przede wszystkim związanych z daną jednostką samorządu terytorialnego, jej rozwojem i promocją czy też promocją «idei samorządowej», lub też służących samorządowi terytorialnemu). Nie ulega bowiem wątpliwości, iż w ten sposób jednostki samorządowe realizują zadanie służące ich promocji i informowaniu mieszkańców – jak wskazują odpowiednie ustawy ustrojowe.(…) samorządy wydające prasę lokalną winny w swej działalności zachować należytą staranność wymaganą od każdego przedsiębiorcy, zwłaszcza w zakresie przestrzegania reguł konkurencji. Szczególne uwarunkowania polegające na połączeniu władzy publicznej i działalności gospodarczej (wydawniczej) obligują samorządy do zachowania daleko idącej ostrożności”. Więcej – TUTAJ.

Joanna Proniewicz, rzecznik prasowa ZMP

Wszystkie projekty ustaw i rozporządzeń znajdują się TUTAJ.

Załączniki:
Projekt zmian ustawy o podatku od nieruchomości, określających przedmiot opodatkowania podatkiem od nieruchomości po wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 4 lipca 2023 r.