Zwiększenie kwoty i sprawiedliwy jej podział – ubytki w PIT

W związku ze zmianą ustawy okołobudżetowej, która umożliwia przekazanie JST środków na częściową rekompensatę ubytków w podatku PIT Zarząd ZMP - obradujący w Tychach 16 czerwca 2023 r. - przyjął stanowisko, w którym podkreśla, że przekazane środki są niewystarczające, a ponadto – kierowane nie tam, gdzie nastąpiły największe ubytki z podatku PIT. Kwota rzeczywiście rekompensująca ubytki to ponad 30 mld zł wobec 14,1 mld przekazanych przez rząd. Propozycję podziału subwencji wypracowało 5 korporacji ze strony samorządowej KWRiST.

Połowa ryczałtu dla gmin

Jednocześnie Zarząd postanowił skierować do strony rządowej przygotowany przez Senat RP projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Jak powiedział senator Zygmunt Frankiewicz, prezes Związku Miast Polskich – to realizacja zapowiadanego od stycznia br. przez wiceministra finansów, Sebastiana Skuzę wprowadzenia podziału podatku ryczałtowego na zasadach takich, jak przy podatku PIT.

Opłaty planistyczne, WZ-tki, nowe uprawnienia wojewody

Zarząd przygotował również poprawki do projektu ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, która miała być kompleksową reformą systemu planowania przestrzennego, niwelującą negatywne skutki zmian wprowadzonych w 2003 roku.

Jednak projekt nie rozwiązuje wystarczająco problemu patologii związanych ze stosowaniem zastępczej procedury wydawania decyzji o warunkach zabudowy, zamiast uchwalania miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego. Nie osiąga też powiązania planowania przestrzennego z faktycznym zagospodarowaniem przestrzeni. Efekt ten można by uzyskać poprzez zmianę charakteru podatku od nieruchomości, poprzedzoną urealnieniem systemu opłat planistycznych.

Zarząd domaga się wykreślenia zapisu dającemu wojewodzie - na wniosek Rady Ministrów – uprawnienia, by wprowadzać na terenie gminy plan miejscowy z pominięciem wiedzy i woli organu wykonawczego gminy. To ingerencja w istniejący porządek prawny, w którym realizacja polityki przestrzennej jest zadaniem własnym gminy. Rodzi to obawy, że rząd w ten sposób będzie wprowadzał inwestycje, które w normalnym trybie nie uzyskałyby aprobaty społecznej.

Ważną poprawką jest dodanie zapisu, że decyzja o warunkach zabudowy wygasa po 2 latach od dnia, w którym stała się prawomocna. To rozwiązanie pozwoliłoby zmniejszyć liczbę wniosków o tzw. WZ-tki, uzyskiwane w celach spekulacyjnych.

Zarząd postuluje też, by o 3 lata wydłużyć termin na sporządzenie i przyjęcie przez rady gmin planów ogólnych oraz strategii rozwoju gminy - z 31 grudnia 2025 na 31 grudnia 2028. Przewidziany w ustawie plan ogólny bowiem będzie nowym aktem planistycznym, którego sporządzenie i uchwalenie wymagać będzie odpowiednich zasobów finansowych jak i kadrowych.

Krytyczna sytuacja polskiej oświaty

Potrzebę pilnych zmian w systemie edukacji w związku z kryzysem spowodowanym niekorzystnymi zmianami oraz pogłębiającym się niedofinansowaniem akcentuje stanowisko Zarządu ZMP również przyjęte na posiedzeniu w Tychach. Luka finansowa pogłębia się o 3 mld zł rocznie, a udział subwencji szkolnej w wydatkach budżetu państwa spadł z blisko 3% w roku 2003 do 1,98% PKB w roku ubiegłym.

Stanowisko prezentuje jednocześnie wyniki ankiety przeprowadzonej wśród nauczycieli i rodziców uczniów, z której wynika konieczność pilnego podjęcia działań naprawczych, w tym:

• Ustabilizowanie i zagwarantowanie subwencjonowania oświaty na poziomie 3% PKB.
• Ułożenie relacji samorząd-kurator, w tym przywrócenie samorządom swobody w organizo­waniu sieci szkół (zastąpienie uzgodnień opiniami).
• Zasadnicza reforma podstawy programowej, jej racjonalne ukształtowanie w sposób odpowia­dający oczekiwaniom rodziców i zgodnym z nimi wnioskom nauczycieli, co w efekcie przyniesie wzrost jakości nauczania przy jednoczesnym zmniej­sze­niu obciążenia uczniów.
• Zmiana zasad dotowania szkół niepublicznych – skuteczna eliminacja nieracjonalnego wzrostu kosztów.

Nie dla upolitycznienia strony samorządowej KWRiST

Negatywnie Zarząd zaopiniował projekt nowelizacji ustawy o Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego..., która do składu strony samorządowej KWRiST, reprezentowanej dotąd przez 6 ogólnopolskich organizacji samorządowych wprowadza Związek Samorządów Polskich oraz Ogólnopolskie Porozumienie Organizacji Samorządowych (przy negatywnej opinii tej drugiej organizacji - Stanowisko w załączeniu).

- To prosta droga do upolitycznienia i rozbicia od wewnątrz strony samorządowej - uważa Marek Wójcik, sekretarz strony samorządowej.

Więcej w czerwcowym wydaniu Samorządu Miejskiego

Załączniki:
Stanowisko ZMP ws. ustawy okołobudżetowej (druk 3323)
Stanowisko ZMP ws. projektu ustawy o zagospodarowaniu przestrzennym
Stanowisko ZMP o stanie polskiej oświaty
Stanowisko OPOS - ws. projektu ustawy o KWRiST