Cmentarze, choć kojarzone ze spokojem, ciszą i zadumą, generują ogromne ilości odpadów, z których większość nie nadaje się do recyklingu. Znicze z mieszanych tworzyw (szkło, plastik, metal), sztuczne kwiaty z barwionych polimerów, dekoracje z klejonych materiałów, folie, opakowania i wstążki trafiają do strumienia odpadów zmieszanych, a ich ekologiczne przetworzenie lub utylizacja są często niemożliwe.

Problem pogłębia brak infrastruktury – na wielu cmentarzach nie ma osobnych pojemników na szkło, plastik czy bioodpady. Wszystko trafia do jednego kontenera, co uniemożliwia skuteczną segregację. Dodatkowo problemem jest wrzucanie do pojemników do segregacji, odpadów zanieczyszczonych, np. jednorazowych zniczy zabrudzonych woskiem.

Coraz więcej samorządów i organizacji ekologicznych apeluje o zmianę nawyków i bardziej świadome podejście do pamięci o zmarłych. Proponowane rozwiązania to m.in.:

• znicze wielokrotnego użytku – zamiast kupować nowe jednorazowe, warto korzystać z wielorazowych
• naturalne dekoracje – gałązki, cięte kwiaty, kamienie zamiast plastiku,
• ograniczenie ilości ozdób – pamięć nie musi być wyrażana przez ilość,
• segregacja na cmentarzach – osobne pojemniki i edukacja odwiedzających.

Skalę problemu, jego sezonowość oraz finansowe i ekologiczne obciążenie dla miast pokazuje raport Centrum Analiz i Badań Unii Metropolii Polskich „Pamięć o zmarłych w tonach plastiku – wspominajmy bez zaśmiecania" (https://metropolie.pl/.../pamiec-o-zmarlych-w-tonach...) przygotowany na podstawie danych z pięciu cmentarzy w Białymstoku, Szczecinie i Warszawie.

W odpowiedzi na te wyzwania, Unia Metropolii Polskich i Polska Rada Ekumeniczna oraz Inicjatywa (Nie)zapomniane Cmentarze wydały wspólny apel „Szacunek dla zmarłych i natury”, który zachęca do bardziej świadomych i zrównoważonych wyborów podczas obchodów Święta Wszystkich Świętych. Celem tej inicjatywy jest uświadomienie społeczeństwu, że pamięć o zmarłych można wyrazić w sposób ekologiczny, ograniczając ilość odpadów i dbając o porządek na cmentarzach.

- Pamięć o zmarłych i troska o środowisko mogą iść w parze – mówi dr hab. Agnieszka Piskorz-Ryń, prof. ucz., pomysłodawczyni apelu i członkini Inicjatywy społecznej (Nie)zapomniane cmentarze. -Inicjatywa zrzesza m.in. historyków, społeczników, którzy dbają o opuszczone cmentarze oraz ekspertów, którzy przygotowali społeczny projekt prawa pogrzebowego. Wszyscy my promujemy ekologiczne formy upamiętnienia. Zamiast nadmiaru zniczy i sztucznych kwiatów, zachęcamy do symbolicznego znicza i naturalnej wiązanki. Plastikowe ozdoby szybko stają się nieprzetwarzalnymi odpadami, co szczególnie widać po 1 listopada.

Zmiana jest możliwa – ale wymaga wspólnego wysiłku: mieszkańców, samorządów i zarządców cmentarzy. Bo pamięć nie musi śmiecić. Może być skromna i ekologiczna.

Zachęcamy, aby te najbliższe Święta stały się początkiem zmian w naszych codziennych nawykach. Każdy z nas może uczcić pamięć zmarłych, jednocześnie dbając o środowisko, które pozostawimy przyszłym pokoleniom.

Pamiętajmy – dla naszych bliskich liczy się nasza pamięć, a nie ilość przedmiotów pozostawionych na grobie.

Więcej informacji