Jedno z najważniejszych spotkań poświęconych współpracy administracji publicznej i biznesu w kształtowaniu polityki rozwoju lokalnego i regionalnego za nami. Wydarzenie, które gromadzi przedstawicieli administracji centralnej, samorządów wszystkich szczebli, świata nauki i gospodarki, by wspólnie rozmawiać o najważniejszych wyzwaniach stojących przed społecznościami lokalnymi, od starzenia się społeczeństwa, przez transformację energetyczną i rozwój infrastruktury, po zagrożenia klimatyczne i cyberbezpieczeństwo.

Transformacja energetyczna ciepłownictwa

Obecny na Kongresie Miłosz Motyka, Minister Energii, podkreślił kluczową rolę samorządów w procesie transformacji energetycznej i ciepłowniczej kraju. Jak zaznaczył, samorządy nie są jedynie wykonawcami polityki rządu, lecz pełnoprawnymi partnerami w jej współtworzeniu. - Dziś widzimy, że samorząd odpowiada prawie za wszystko. (…) Samorząd nie jest narzędziem do wdrażania polityki rządu, musi być partnerem – mówił minister.

Transformacja energetyczna, szczególnie w sektorze ciepłownictwa, stanowi, jak wskazał, największe wyzwanie dla polskiej gospodarki w najbliższych latach. Z systemów ciepła sieciowego korzysta obecnie około 15 milionów Polaków, dlatego inwestycje w tym obszarze mają znaczenie strategiczne zarówno dla bezpieczeństwa energetycznego, jak i dla jakości życia mieszkańców. - Transformacja ciepłownictwa jest szczególnie ważna we współpracy rząd-samorząd. (…) Szacujemy koszt tego procesu na około 20 miliardów złotych. Nie może on w całości obciążać samorządów – podkreślił minister.

Miłosz Motyka zwrócił uwagę, że to właśnie lokalne władze najlepiej wiedzą, gdzie i jak inwestować, by przeprowadzić transformację w sposób najbardziej efektywny i społecznie odpowiedzialny. Dlatego, jak zapewnił, resort energii powołał specjalny zespół do stałego dialogu z przedstawicielami samorządów. - Im więcej środków trafi w ręce samorządu, tym skuteczniej przeprowadzimy transformację. (…) Chcemy, byście mieli poczucie, że rząd widzi w was partnera – dodał.

Minister wskazał także, że dekarbonizacja i uniezależnienie się od importu paliw kopalnych to nie tylko wyzwanie gospodarcze, ale również kwestia bezpieczeństwa narodowego. Jednocześnie przestrzegł przed zagrożeniami wynikającymi z dezinformacji i podważania wiedzy naukowej, które mogą osłabiać poparcie społeczne dla działań proklimatycznych i modernizacyjnych.

Cyberbezpieczeństwo infrastruktury krytycznej

Jednym z kluczowych punktów programu Kongresu była debata plenarna poświęcona cyberbezpieczeństwu infrastruktury krytycznej, w której eksperci z sektora technologicznego i bezpieczeństwa podkreślali rosnące znaczenie ochrony danych i systemów cyfrowych w administracji publicznej.

Dyskutanci zwracali uwagę, że samorządy, zwłaszcza mniejsze gminy, często nie dysponują odpowiednimi zasobami ani kompetencjami w zakresie cyberbezpieczeństwa, co zwiększa ich podatność na ataki. - Najważniejszym pytaniem jest, jak pomóc małej gminie, gdzie nie ma osoby kompetentnej w tych sprawach, w osiąganiu odpowiedniej higieny cyfrowej - wskazywał Sebastian Grabowski, twórca kanału Miasto Miasto.

Eksperci podkreślali również, że zagrożenia mają coraz częściej charakter geopolityczny i systemowy, a skutki cyberataków mogą zagrażać zdrowiu i bezpieczeństwu obywateli. - Atak na szpital MSWiA w Krakowie pokazał, że ransomware to nie tylko kwestia danych, ale bezpieczeństwa całego państwa - przypomniał Paweł Dobrzański, członek zarządu T-Mobile Polska Business Solutions. Dodał, że samorządy muszą identyfikować swoje kluczowe zasoby, bo to właśnie infrastruktura wodociągowa, energetyczna czy systemy transportowe stają się najczęstszym celem cyberprzestępców.

Podkreślano, że Polska znajduje się w gronie krajów szczególnie narażonych na cyberataki, aż 6 proc. globalnych przypadków ransomware ma miejsce właśnie w naszym kraju. W jednostkach samorządu terytorialnego poziom podatności jest bardzo wysoki. Eksperci wskazywali, że podstawą skutecznej ochrony jest standaryzacja procedur i współpraca z doświadczonymi dostawcami, a także inwestowanie w predykcyjne systemy bezpieczeństwa oparte na sztucznej inteligencji. Wszyscy uczestnicy debaty zgodzili się, że samorząd musi nie tylko zabezpieczać swoje systemy, lecz także przeciwdziałać dezinformacji i zapewniać obywatelom wiarygodne źródła informacji w sytuacjach kryzysowych.

Lokalne media w erze smartphone i mediów społecznościowych, a walka z dezinformacją

Drugi dzień kongresu Local Trends rozpoczął się debatą o roli lokalnych mediów w erze smartfonów i mediów społecznościowych oraz o wyzwaniach związanych z dezinformacją. Podkreślano w niej, że media lokalne są pomostem między władzami a obywatelami, którzy potrzebują sprawdzonych informacji.

Profesor Patrycja Szostok-Nowacka zwróciła uwagę, że młodsze pokolenia korzystają przede wszystkim z mediów społecznościowych, a prasę papierową zaczyna się czytać dopiero po 30. roku życia. Podkreślała również, że komunikacja powinna budować poczucie wspólnoty i dostarczać informacji użytecznych, a nie tylko sensacyjnych.

Agnieszka Strzelczyk-Kumienny z Urzędu Miasta w Kwidzynie podkreśliła znaczenie transparentności i dostosowania informacji do wszystkich mieszkańców. Wskazywała, że treści powinny być przygotowane tak, by mieszkańcy czuli, że są dla nich, a nie służą autopromocji władz.

Marek Pawłowski, Zastępca Dyrektora ds. analiz i badań społecznych w Wydziale Rozwoju i Współpracy Międzynarodowej Urzędu Miasta Poznania, omówił wyzwania związane z dezinformacją, szczególnie w mediach społecznościowych, i podkreślił rolę mediów tradycyjnych jako sojusznika samorządu w edukowaniu społeczności.

Eksperci zgodnie podkreślali, że lokalne media powinny nie tylko informować, ale też edukować i angażować mieszkańców, wzmacniając ich odporność na dezinformację.

Jak budować synergię Środowisko – Gospodarka – Społeczeństwo 

Uczestnicy dyskutowali też o współpracy Lasów Państwowych z samorządami, ochronie środowiska i partycypacji społecznej w zarządzaniu terenami leśnymi. Lasy społeczne, tworzone w dialogu z lokalnymi społecznościami, mają zapewnić tereny leśne bezpieczne, dostępne i przyjazne ludziom. W wielu miejscach rośnie świadomość ekologiczna mieszkańców, a współpraca z samorządami prowadzi do wprowadzania nowych zasad ochrony zieleni i zarządzania inwestycjami. Mówiono, że tworzenie przejrzystych zasad zarządzania i aktywna partycypacja mieszkańców pozwalają łączyć potrzeby środowiska, gospodarki i społeczeństwa, czyniąc lasy przestrzenią otwartą, bezpieczną i dostępną dla wszystkich.

***

Przez dwa dni kongresu odbyło się ponad 50 debat i dyskusji, w których udział wzięło blisko 200 prelegentów – przedstawicieli rządu, samorządów, biznesu, organizacji społecznych i świata nauki. Forum zgromadziło ponad 1400 uczestników, a rozmowy prowadzone w jego ramach dotyczyły najważniejszych wyzwań stojących przed współczesnymi wspólnotami lokalnymi.