Z Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego
Kierunkowe założenia nowej ordynacji wyborczej, rozporządzenia: w sprawie Funduszu Kolejowego i w sprawie zmian granic i nadania statusu miasta to główne tematy obrad KWRiST 24 czerwca br.
Kierunkowe założenia nowej ordynacji podatkowej przedstawił prof. Leonard Etel, szef Komisji Kodyfikacyjnej Ogólnego Prawa Podatkowego.
Na razie kończą się prace nad kierunkowymi założeniami; jeśli zostaną one przyjęte we wrześniu br. przez rząd, to w ciągu dwóch lat ma powstać projekt ustawy. Jej zadaniem będzie uproszczenie systemu podatkowego, wprowadzenie zmian zapewniających bezpieczeństwo finansowe gminom, a także zapewnienie równowagi między interesem podatnika a interesem organu publicznego.
Profesor Etel zapewnił samorządowców, że poważnie potraktował przesłane, głównie przez duże miasta, uwagi. I choć było ich około 80 stron, przede wszystkim dotyczyły spraw szczegółowych. Miasta obawiają się np., czy uproszczenie postępowania podatkowego w sprawach nieskomplikowanych nie przyczyni się – paradoksalnie - do nadmiernego wydłużenia tych postępowań (obawa co do spełnienia wymogów formalnych). Wątpliwości budzi też odstąpienie od postępowań nieuzasadnionych ekonomicznie, np. ściąganie podatku w wysokości 5 zł przy konieczności wydania około 15 zł na zawiadomienie podatnika. Chociaż samorządowcy od dawna postulowali wprowadzenie tego typu rozwiązań, obawiają się kwestii proceduralnych - czy będą wydawać w tych sprawach postanowienia czy decyzje, gdyż każde rozwiązanie pociąga za sobą inną procedurę administracyjną. Szef Komisji zapewniał, że proponowane rozwiązania nie tylko uproszczą procedury, ale będą miały ustawowe umocowanie prawne i będą bezpieczne dla gmin.
Samorządowcy zgłaszali też obawy co do proponowanych tzw. niewładczych form załatwiania spraw podatkowych, czyli na zasadzie porozumienia, procedury konsultacyjnej czy mediacji. Takie „dogadywanie się” organu podatkowego z podatnikiem może być odbierane jako pewien układ czy sytuacja korupcjogenna. Jak uspokajał prof. Etel, jego zespół przygotuje podstawę prawną do tego, by móc prowadzić pewne rozmowy, dotyczące np. rozłożenia na raty zaległości podatkowych. Dziś jest postanowienie, decyzja, procedura, kontrola.
Komisja zamierza również scentralizować wydawanie indywidualnych interpretacji podatkowych. Nie chcielibyśmy, żeby było tak jak jest teraz, że te interpretacje są wydawane przez każdego wójta, burmistrza czy prezydenta, co może być bardzo kłopotliwe w stosunku do podatnika, który ma np. rurociąg przebiegający przez, powiedzmy, 300 gmin. Teoretycznie ma on 300 interpretacji. Chcemy to zmienić. Jak? Interpretacja indywidualna byłaby wydawana przez ministra finansów, z tym że wniosek szedłby przez wójta, który mógłby załączyć swoją opinię dotyczącą interpretacji. – wyjaśniał Etel.
Bardzo ważnym zadaniem z samorządowego punktu widzenia jest wprowadzenie klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania. Dzisiaj gmina jest de facto bezbronna, gdy potężne firmy - wykorzystując pewne sztuczne konstrukcje prawne - uciekają od płacenia wielomilionowych podatków na rzecz gmin.
Nowe przepisy ustawy mają też umożliwić gminom umorzenie podatków – podczas gdy dziś gmina ma prawo umorzyć tylko zaległości podatkowe, sam podatek już nie.
Nad szczegółowymi zapisami odbędzie się dyskusja, gdy powstanie projekt ustawy.
Dobre zmiany w Funduszu Kolejowym
Dyskusję wywołał projekt nowelizacji uchwały zatwierdzającej rządowy program wykorzystania środków Funduszu Kolejowego na lata 2014-2019. Sam Fundusz został utworzony na mocy ustawy z 2005 r. Podstawowym jego zadaniem jest gromadzenie pieniędzy na budowę, remonty i utrzymanie linii kolejowych, a także na wydatki bieżące PKP, związane z zarządzaniem infrastrukturą kolejową. Limity tych wydatków określone zostały w "Programie rzeczowo-finansowym wykorzystania środków Funduszu Kolejowego w latach 2014-2019", przyjętym przez Radę Ministrów.
W ubiegłym tygodniu pan minister zaproponował rozszerzenie Funduszu Kolejowego do roku 2020. To jest nowa oferta, którą oczywiście przyjmujemy z zadowoleniem, ale chcielibyśmy ostateczną opinię wydać w przyszłym tygodniu, po zakończeniu rozmów z ministrem infrastruktury, a jesteśmy umówieni na spotkanie z panią minister Wasiak 27 czerwca oraz po wydaniu stanowiska Konwentu Marszałków. - mówił Marek Sowa, marszałek małopolski.
Rozmowy marszałków z resortem infrastruktury dotyczą rozszerzenia możliwości korzystania z pieniędzy FK, m.in. na zakup taboru dla Kolei Regionalnych. I chociaż wiceminister infrastruktury i rozwoju, Sławomir Żałobka próbował przekonać samorządowców, by uzgodnić projekt od razu na posiedzeniu Komisji Wspólnej, decyzja została odłożona do początku przyszłego tygodnia. Ponieważ sprawa jest pilna – projekt pozwoli uruchomić ogromne środki na rozwój PKP – ustalono, że 29 czerwca br. zbierze się na dodatkowym posiedzeniu Zespół ds. Infrastruktury, który ostatecznie zaopiniuje projekt.
Ustalenia z KE nie do zmiany
Krzysztof Iwaniuk, wójt Terespola zgłosił wniosek dotyczący projektu rozporządzenia o udzielaniu pomocy finansowej przez PARP w ramach Programu Operacyjnego Polska Wschodnia. W ramach tego programu dofinansowanie infrastruktury drogowej ograniczone jest do 5 miast – stolic województw lubelskiego, podkarpackiego, podlaskiego, świętokrzyskiego i warmińsko-mazurskiego.
Dlaczego takie zawężenie? Przecież jest wiele innych miast w Polsce Wschodniej, przez które przechodzi szlak europejski A-2, główna oś wschód-zachód, są przejścia graniczne, parkingi buforowe przy nich, są fragmenty dróg, które długo czekają na modernizację czy budowę – i to nie tylko w stolicach regionów. - pytał wójt Iwaniuk.
Okazało się jednak, że projekt rozporządzenia dotyczy inwestycji, których zakres został ustalony w Programie Operacyjnym Rozwój Polski Wschodniej – rozporządzeniem nie można zwiększać, ani zakresu inwestycji, ani ich lokalizacji.
Z przykrością muszę powiedzieć, nawet uznając Pan racje, że również w miastach niewojewódzkich Polski Wschodniej istnieją potrzeby inwestycyjne w tym zakresie, nie możemy się przychylić do tego wniosku. – powiedziała Monika Pałasz, dyrektor Departamentu Programów Ponadregionalnych.
Powstaną nowe gminy
Wyjątkowo wcześnie w tym roku resort administracji i cyfryzacji przygotował projekt w sprawie ustalenia granic niektórych miast, nadania niektórym miejscowościom statusu miasta, utworzenia gminy, ustalenia granic oraz zmiany nazwy i siedzib władz niektórych gmin. Projekt jest jeszcze konsultowany, a więc jego kształt może się zmienić, ale według propozycji resortu od 1 stycznia 2016 powstanie 5 nowych miast: Jaraczewo, Lubycza Królewska, Pieszyce, Siedliszcze oraz Urzędów.
Samorządowy rozwód
Sporną kwestią stał się wniosek obywatelski o powstanie nowej gminy Grabówka, która chciałaby się wydzielić z Supraśla (woj. podlaskie). MAiC zarekomendowało ten wniosek do odrzucenia. Samorządowcy jednak poparli komitet inicjatywny.
Popieramy wniosek Grabówki biorąc pod uwagę rzeczy najważniejsze, czyli więzi społeczne - bardzo silne między wszystkimi sołectwami, które miałyby wejść w granice nowej gminy. Te więzi natomiast są słabe, jeśli chodzi o Supraśl, od którego Grabówka jest oddzielona 15-kilometrowym pasem lasu. - powiedział w imieniu całej strony samorządowej Leszek Świętalski, sekretarz generalny ZGW RP.
Grabówka do 1975 r. była gminą, została przyłączona do Supraśla za niepokorę polityczną, co potwierdzają dokumenty znajdujące się w IPN. Dziś obie części gminy są skonfliktowane, a konflikt coraz bardziej narasta. Przedstawiciele Grabówki żalili się, że burmistrz Supraśla odmawia im użyczenia sali na spotkania, nie zapewnia obsługi prawnej ani administracyjnej, wszelkie działania, w tym przygotowanie wniosku robią na własny koszt. Jako argument przeciwko wydzieleniu gminy MAiC podał brak w Grabówce budynków na obiekty użyteczności publicznej. Wnioskodawcy dostarczyli dokumentację, że takie budynki są, a obie gminy po rozdzieleniu będą samowystarczalne finansowo.
Jest to najlepszy przykład obywatelskiej postawy, jaką próbujemy wykształcić, budując społeczeństwo obywatelskie. – argumentował Świętalski.
Andrzej Halicki, szef resortu administracji i cyfryzacji zapewnił, że zawsze stara się stać po stronie obywateli.
Jeśli jest wyraźna dynamika pewnego procesu społecznego, to będę sprzyjać temu procesowi, ale w ramach prawa, możliwej infrastruktury i w logice postępowania, które określają kryteria niezbędne do podjęcia decyzji.
Minister zapewnił, że jeśli proces wydzielenia jest nieuchronny, to należy określić harmonogram tego procesu. Najpierw jednak trzeba sprawdzić, czy po podjęciu decyzji pozytywnej konflikt nie będzie eskalował. Ta decyzja jest bardzo ważna społecznie.
Muszę powiedzieć, że mam delikatne pretensje, że widzę dzisiaj przedstawicieli tylko jednej strony. – powiedział Halicki.
Zygmunt Frankiewicz, współprzewodniczący KWRiST ze strony samorządowej stwierdził, że tak szczegółowa dyskusja powinna odbyć się na zespole roboczym, gdzie jest czas i miejsce na przedstawienie wszystkich argumentów zwaśnionych stron.
Moim zdaniem w tym przypadku konflikt jest na tyle głęboki, że zainicjowany proces jest nieuchronny. Im wcześniej to się stanie, tym mniej będzie strat z powodu negatywnych emocji. A każdy rozwód generuje sporo negatywnych emocji. – powiedział prezydent Frankiewicz.
Komisja Wspólna upoważniła Zespół Ustrojowy, który 7 lipca br. podejmie ostateczną decyzję w sprawie projektu rozporządzenia, w tym – wniosku Grabówki. Jak dodał Marek Wójcik, wiceminister administracji i cyfryzacji przy podejmowaniu decyzji kluczowe będą możliwości rozwojowe obu części gminy, infrastruktura gminna oraz głos obywateli.
Jak określić obszar funkcjonalny?
Budzący kontrowersje projekt rozporządzenia ministra infrastruktury i rozwoju w sprawie szczegółowych warunków określenia obszarów funkcjonalnych i ich granic został zdjęty i skierowany na Zespół ds. Ustrojowych, gdyż w obecnym kształcie byłby zaopiniowany negatywnie. W ciągu kilku nadchodzących tygodni zespół ekspertów spróbuje dopracować szczegóły tak, by obie strony mogły zaakceptować proponowane zapisy.
27 uzgodnionych projektów
Komisja Wspólna uzgodniła 27 projektów aktów prawnych, w tym m.in. projekt ustawy – Prawo działalności gospodarczej, projekt rozporządzenia MIR w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów, projekt rozporządzenia MEN w sprawie sposobu przeliczania na punkty poszczególnych kryteriów uwzględnianych w postępowaniu rekrutacyjnym, składu i szczegółowych zadań komisji rekrutacyjnej, szczegółowego trybu i terminów przeprowadzania postępowania rekrutacyjnego oraz postępowania uzupełniającego.
Apele o współdziałanie
Grzegorz Kubalski, zastępca dyrektora Biura ZPP zaapelował do przedstawicieli rządu o poparcie samorządowców w parlamencie, który w trybie przyspieszonym rozpatruje projekt ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego. W projekcie znalazły się rozwiązania, które mogą spowodować ogromne problemy administracyjne w gminach. Pierwotna wersja mówiła, że osoba składający wniosek musi potwierdzić zamieszkanie na terenie gminy. Potwierdzeniem miało być zameldowanie na pobyt stały, a przecież zameldowanie nie jest potwierdzeniem miejsca pobytu. W toku prac podkomisji zmieniono zapisy i teraz organ administracyjny gminy ma wydawać zaświadczenie potwierdzające bezpośrednio miejsce zamieszkania obywatela, co z punktu widzenia gmin jest niewykonalne. O ile niektórzy posłowie uznali racje samorządowców, o tyle przedstawiciele rządu uznali, że jest to rozwiązanie optymalne, pomimo że rząd planuje przecież zniesienie obowiązku meldunkowego…
Marek Wójcik, wiceminister administracji i cyfryzacji zapewnił o wsparciu samorządowców w tej sprawie i przekazaniu informacji odpowiedniemu ministrowi – za kwestie meldunkowe odpowiada resort spraw wewnętrznych. Jednocześnie przypomniał, że przy trwającej obecnie intensyfikacji prac w parlamencie, związanej z końcówką kadencji wskazane byłoby zwiększenie aktywności samorządowej w sejmie. Warto przypilnować pewnych spraw. – powiedział Wójcik.
Kolejne posiedzenie Komisji Wspólnej odbędzie się 29 lipca br.
Hanna Hendrysiak
