Z Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego
Wzmocnienie roli Komisji
Nowy wiceminister administracji i cyfryzacji, wywodzący się ze strony samorządowej, Marek Wójcik zapowiedział na grudniowym posiedzeniu wprowadzenie zmian organizacyjnych i usprawniających pracę Komisji Wspólnej.
Chciałbym przedstawić ze strony ministerstwa administracji i cyfryzacji i rządu mojego zastępcę, który będzie państwa partnerem w codziennych pracach. Przedstawiać właściwie nie muszę, bo z Państwa środowiska pochodzi pan minister Marek Wójcik. – rozpoczął obrady Andrzej Halicki, współprzewodniczący KWRiST ze strony rządowej. Samorządowcy powitali nowego wiceministra oklaskami. Marek Wójcik do niedawna pełnił funkcję zastępcy dyrektora Biura Związku Powiatów Polskich.
Nowy wiceminister przedstawił kilka propozycji organizacyjnych, a także harmonogram prac na przyszły rok.
I tak marcowe posiedzenie chciałby poświęcić debacie na temat dotacji celowych na realizację zadań zleconych z zakresu administracji rządowej i zadań własnych. Na tę debatę samorządowcy czekają blisko rok. Już zleciliśmy policzenie tego wojewodom, ale chcielibyśmy, aby policzyć też koszty po stronie samorządowej. Wtedy można by ustalić wspólne wnioski, które byłyby podstawą do przygotowania budżetu na 2016 r. – informował Wójcik.
Z kolei kwietniowe posiedzenie ma mieć uroczysty charakter – zostaną wtedy wręczone nominacje nowym członkom KWRiST, gdyż po wyborach samorządowych skład Komisji najprawdopodobniej się zmieni. Dodatkowo 6 maja 2005 r. uchwalona została ustawa o KWRiST i przedstawicielach RP w Komitecie Regionów Unii Europejskich, a więc w 2015 roku minie 10. rocznica tego wydarzenia. Z tej okazji na posiedzenie Komisji zaproszone zostaną osoby, które nad nią pracowały. To również dobra okazja do zaproszenia samorządowców, którzy przed 22 laty wprowadzali w życie ideę Komisji Wspólnej.
Podczas kwietniowego posiedzenia zostanie też przedstawiony raport, nad którym pracuje resort administracji i cyfryzacji, poświęcony przeglądowi prawa samorządowego. Wynikiem raportu będą propozycje zmian legislacyjnych, mających długookresowe znaczenie, których perspektywą byłyby lata 2022-26.
Wtedy zbiegną się bowiem dwie ważne sprawy – to będzie najtrudniejszy chyba okres z punktu widzenia demograficznego w Polsce, a po drugie – będziemy musieli się uczyć żyć z mniejszymi środkami unijnymi. W związku z tym chcielibyśmy rozmawiać o tym, jak przygotować samorządy do tego trudnego okresu i jakie zmiany wprowadzać z wyprzedzeniem, aby być przygotowanym do tych lat 20. – wyjaśniał wiceminister Wójcik.
Zaprosił też samorządowców na 17 kwietnia 2015 r. na konferencję poświęconą funkcjonowaniu regionalnych izb obrachunkowych, podczas której samorządowcy będą mieli okazję przekazać swoje uwagi dotyczące działania RIO.
Również kolejne, majowe posiedzenie Komisji Wspólnej będzie uroczyste, bo w 2015 r. termin jej posiedzenia, wypada dokładnie w święto Samorządu Terytorialnego.
Usprawnienia
Wiceminister Wójcik zapowiedział też pewne techniczne zmiany mające na celu usprawnienie pracy Komisji Wspólnej. Od nowego roku zespoły mają się spotykać w pierwszych dwóch tygodniach miesiąca, trzeci tydzień przeznaczony będzie na dodatkowe uzgodnienia spornych kwestii, aby wyjaśnić je przed ostatnią środą miesiąca, w którą tradycyjnie odbywa się plenarne posiedzenie KWRiST.
Dodatkowo ustalono, że jeśli strona rządowa przedstawi projekt aktu prawnego na 7 dni przed spotkaniem zespołu, to automatycznie trafia on na posiedzenie; jeśli w krótszym terminie, to musi się na to zgodzić współprzewodniczący ze strony samorządowej.
Wkrótce ma też sprawniej działać strona internetowa Komisji Wspólnej, na której np. przy datach posiedzeń zespołów roboczych na bieżąco będą pojawiały się projekty aktów prawnych oraz uwagi strony samorządowej do nich.
Komisja Wspólna zdecydowała o zakończeniu prac doraźnego zespołu ds. wzmacniania potencjału administracji samorządowej, który powstał przed laty po to, by wypracować założenia do wykorzystania środków z Programu Operacyjnego „Kapitał Ludzki” – jego zadania się skończyły.
Na ponowiony wniosek samorządowców minister Andrzej Halicki zapowiedział też, że na początku roku w posiedzeniu Komisji weźmie udział pani premier Ewa Kopacz.
Opiniowanie projektów poselskich
Współprzewodniczący Komisji ze strony samorządowej, Cezary Gabryjączyk zaproponował, aby do opiniowania KWRiST przekazywać również projekty poselskie. Okazało się jednak, że to wymagałoby zmiany ustawy o Komisji Wspólnej. Ustalono więc, że będą do KWRiST trafiały stanowiska rządu do projektów poselskich, które z punktu widzenia samorządu terytorialnego mogą być ważne.
Mapy powodziowe na styczniową debatę
Andrzej Porawski, sekretarz strony samorządowej zgłosił wniosek, by na styczniowej Komisji Wspólnej omówić kwestię konieczności dostosowania planów zagospodarowania do map powodziowych. Już na kwietniowym posiedzeniu Zespołu ds. Infrastruktury została przedstawiona prezentacja „Metody obliczania ryzyka i mechanizm tworzenia map powodziowych”.
Uświadomiła ona uczestnikom posiedzenia skalę zmian, jakie będą konieczne w studiach i miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego po wdrożeniu nowego systemu w Polsce. Na mapach – po ich wykonaniu na podstawie teoretycznych modeli geoprzestrzennych – znalazło się wiele obszarów, na których nigdy w udokumentowanej historii nie wystąpiło zagrożenie powodziowe, które dotąd nie były pod tym względem w żaden sposób brane pod uwagę. Okazuje się, że zakres niezbędnych zmian będzie tak duży, iż ich szybka realizacja – nierealna czasowo ze względów proceduralnych – nie będzie możliwa także z przyczyn finansowych. – wyjaśniał Porawski. I przypomniał, że już w kwietniu tego roku samorządowcy zgłosili postulat stworzenia specjalnego funduszu na wsparcie tych procesów.
Rzeczywiście przygotowaliśmy mapę zagrożeń powodziowych, sporządzoną na podstawie cyfrowego modelu terenu dla 254 rzek w Polsce, na których kiedykolwiek zanotowano zjawisko powodziowe. – wyjaśniał Stanisław Gawłowski, wiceminister środowiska. Dostarczyliśmy Państwu narzędzie pomocnicze, zarówno przy prowadzeniu akcji powodziowych, jak i w części dotyczącej zmniejszenia ryzyka. A jednym z najważniejszych instrumentów w ochronie przeciwpowodziowej jest planowanie przestrzenne. – wyjaśniał wiceminister. I tłumaczył, że nie dodaje gminom nowych zadań, bo zadania związane z planowaniem przestrzennym są w gestii gminy od 1990 roku. Na wniosek samorządowców zdecydował się wydłużyć termin na dostosowanie planów z pierwotnych 18 miesięcy do 3 lat, co jest wystarczającym okresem do sporządzenia planu. Z doświadczeń wynika bowiem, że w zasadzie każda gmina raz w kadencji przeprowadza zmiany w planach, więc wymóg dostosowania planów nie spowoduje nowych kosztów dla gmin.
Co do postulatu utworzenia funduszu na zmianę planów zagospodarowania przestrzennego w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska wiceminister Gawłowski zauważył, że i tak 90 % jego środków trafia do samorządów – jeśli więc przeznaczy się pieniądze na ten cel, to zabraknie ich na inne zadania, np. na gospodarkę wodno-ściekową.
Szpitale powiatowe pod kreską
Na wniosek ZPP Tadeusz Jędrzejczyk, Prezes Narodowego Funduszu Zdrowia przedstawił informację dotyczącą kontraktowania świadczeń na 2015 rok w szpitalach powiatowych. Powiedział, że ze względu na przyjęcie tzw. pakietu onkologicznego i zniesienie limitów w leczeniu onkologicznym pacjentów zmienią się warunki finansowe niektórych szpitali powiatowych – ze względu na zakres udzielanych w nich świadczeń (szpitale nie mające oddziałów onkologicznych nie zyskają więcej środków).
Na temat kontraktowania odbyłem spotkania z Forum Powiatów, odbyły się też dwa spotkania z przedstawicielami szpitali powiatowych, reprezentujących 10 województw. Podpisaliśmy wczoraj porozumienie składające się z 5 punktów, dotyczące tak naprawdę interpretacji zarządzeń prezesa NFZ. Wyjaśniliśmy wszelkie różnice. Mamy też deklarację ministra Neumanna, że kwestie docelowego modelu szpitali powiatowych w zmieniającej się rzeczywistości demograficznej i społecznej będą przedmiotem prac przy okazji tworzenia map zdrowotnych. – mówił prezes NFZ.
Burmistrz Piotr Lech (do niedawna starosta milicki) skrytykował montaż finansowy pakietu onkologicznego, gdyż przez to przyszły rok będzie kolejnym, kiedy szpitale powiatowe nie dostaną większych środków finansowych na realizację świadczeń zdrowotnych. W ubiegłym roku podpisywano umowy pod warunkiem, że na 2015 r. nakłady się zwiększą. Pozostawienie finansowania nominalnie na tym samym poziomie de facto oznacza ich zmniejszanie, gdyż koszty funkcjonowania szpitali nieustannie rosną.
Prezes Jędrzejczyk przyznał, że nakłady na oddziały onkologiczne się zwiększają, ale trzeba pamiętać, że leczenie nowotworów będzie nielimitowane – do wysokości kosztów, a więc trzeba zwiększyć ich finansowanie. Dodał też, że Polska jest krytykowana przez Unię Europejską za zbyt wysokie nakłady na lecznictwo szpitalne, zamiast na leczenie ambulatoryjne, które jest tańsze. Jednak jego zdaniem generalnie następuje wzrost wartości kontraktów na leczenie szpitalne, choć różnie to wygląda w różnych placówkach.
Uzgodnienia
W roboczej części Komisja opiniowała 18 projektów aktów prawnych, z czego 11 – uzgodniła, a pozostałe skierowała z powrotem do zespołów roboczych, które wydadzą wiążącą opinię. Komisja ustaliła też, że przygotowywany przez ministerstwo infrastruktury i rozwoju projekt założeń ustawy rewitalizacyjnej trafi aż na 3 zespoły robocze: ds. Infrastruktury, Rozwoju Lokalnego, Polityki Regionalnej i Środowiska; ds. Systemu Finansów Publicznych – ze względu na wagę finansowania przedsięwzięć w ramach procesów rewitalizacji oraz na Zespół ds. Ustrojowych, gdyż oddziaływanie tej ustawy wpływa na szereg innych ustaw dotyczących samorządu terytorialnego, jako że będzie ona miała charakter interdyscyplinarny, związany z rozwojem w różnych dziedzinach.
Na Zespół ds. Ustrojowych został też skierowany projekt nowelizacji rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej”, przygotowany przez Rządowe Centrum Legislacji. Wątpliwości budzi sposób umocowania przepisów, które decydują również o aktach prawa miejscowego, ustanawianego przez JST - których delegacja ustawowa zawarta jest w ustawie o Radzie Ministrów.
Przyjęta metoda odsyłania piętrowego być może sprawdza się w odniesieniu do funkcjonowania administracji rządowej, natomiast w samorządzie terytorialnym jest sprzeczna z mocno ugruntowaną praktyką numerowania uchwał podejmowanych przez rady. Jeśliby zasady praktyki prawodawczej bowiem czytać literalnie, to tego rodzaju praktyka jest błędna. – wyjaśniał mecenas Grzegorz Kubalski.
Ta kwestia właśnie ma być przedyskutowana przez Zespół ds. Ustrojowych, który również podejmie decyzję, czy przy okazji tej nowelizacji nie wprowadzić zmian, które dostosują przepisy do praktyki powszechnie stosowanej przez JST. Maciej Berek, prezes Rządowego Centrum Legislacji zauważył, że wszystkich problemów związanych z teoretycznymi uwarunkowaniami tego, co jest źródłem wytycznych i wskazówek przy tworzeniu tekstów aktów normatywnych nie da się rozwiązać przy nowelizowaniu rozporządzenia. Jednak zapewnił, że RCL jest gotowe ponownie pochylić się nad projektem rozporządzenia i doprecyzować pewne szczegółowe kwestie.
Hanna Hendrysiak
