Wystawa Związku Miast Polskich - Wypędzeni 1939...
Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do Rzeszy, rozpoczęte w 1939 r. niemal natychmiast po kampanii wrześniowej, są pierwszym aktem polityki ludnościowej nazistów w okupowanej Europie.
1f0c6aeea3fdddef0cd19b4caa1bde496531edd7.jpg

 

Wystawa Związku Miast Polskich - Wypędzeni 1939...

Autorzy:

Jacek Kubiak, Małgorzata Schmidt, Janusz Zemer

Deportacje obywateli polskich z ziem wcielonych do Rzeszy, rozpoczęte w 1939 r. niemal natychmiast po kampanii wrześniowej, są pierwszym aktem polityki ludnościowej nazistów w okupowanej Europie. Polityka ta kulminowała później w obozach śmierci i Zagładzie Żydów. Ten ważny rozdział historii II wojny jest wciąż za mało znany.

Wystawa „Wypędzeni 1939…” uzmysławia nie tylko przebieg i skalę tych deportacji, ale i ich konteksty historyczne (pakt Ribbentrop - Mołotow, eksterminacja elit polskich na ziemiach wcielonych, zagłada Żydów, Generalny Plan Wschodni). Materiały fotograficzne pochodzą z archiwów polskich i niemieckich. Część z nich jest w Polsce jeszcze zupełnie nieznana.

Aranżacja każdorazowej ekspozycji jest dostosowana do warunków miejsca. Podstawowym nośnikiem jest 16 plansz o powierzchni łącznej 64 m kw. Przytwierdzonych do wielkogabarytowych stelaży z płyt MDF uformowanych w dwa duże łuki o promieniu 2,4m. Pozostałe elementy ekspozycji to dwa wolnostojące słupy o średnicy 1,2m z planszami tytułowymi i plakatami okupacyjnymi, nawiązujące formą do słupów ogłoszeniowych, a także mniejsze słupy kwadratowe z planszami zawierającymi materiały dotyczące historii wysiedleńczych lokalnych społeczności i zdjęciami wysiedlanych rodzin z miast w których prezentowana jest nasza wystawa.

(Możliwa jest także prezentacja plansz bez stelaży – podwieszonych bezpośrednio do ścian lub sufitu)

Na wielkoformatowych planszach wyeksponowano w formie kolażowej ok. 500 fotografii i plakatów oraz dokumentów, zebranych w archiwach polskich i niemieckich. Dokumentują one deportacje Polaków z terenów wcielonych do III Rzeszy, ich historyczne tło oraz inne prześladowania Polaków i Żydów, dopełniające obrazu "polityki ludnościowej" nazistów.

Ważnym uzupełnieniem są niemieckie kroniki filmowe z lat wojny, obrazujące nowe porządki na ziemiach wcielonych do III Rzeszy oraz migracje Niemców etnicznych ze Wschodu na teren Warthegau, a także wydawnictwa multimedialne do samodzielnego studiowania: m.in relacje świadków i komentarze historyków (nagrania video), niemieckie nagrania radiowe z lat wojny (audio). Te ostatnie głównie z przeznaczeniem dla młodzieży szkolnej.

Dodatkowym wzbogaceniem ekspozycji mogą być odcinki serialu Wypędzeni 1939... realizowanego dla TVP w latach 2007-2008 a także projekcja filmu dokumentalnego Jasnowłosa prowincja (Polska, Niemcy 2009/2010, reż. Jacek Kubiak, Klaus Salge, 70 min.) Film otrzymał Polsko – Niemiecką Nagrodę Dziennikarską w 2010r.

Wystawa była dotąd eksponowana w następujących miejscach:

  • Międzynarodowe Targi Poznańskie, Poznań 9-22 listopada 2009
  • Młodzieżowy Dom Kultury, Aleksandrów Łódzki, 8-19 września 2010
  • Oświęcimskie Centrum Kultury, 21 września – 5 października 2010
  • Sejm Rzeczypospolitej Polskiej, Warszawa 25-30 października 2010
  • Muzeum Miejskie w Gostyniu, 1 – 31 maj 2011
  • Miejska Biblioteka Publiczna, Konin 15 sierpień – 17 wrzesień 2011
  • Muzeum Tradycji Niepodległościowych, Łódź – 20 września – 19 października 2011
  • Muzeum Śremskie, Śrem 20 październik – 20 grudzień 2011
  • Muzeum Regionalne, Pleszew 23 grudzień 2011 – 13 luty 2012
  • Muzeum Regionalne w Kościanie, 16 marzec – 20 kwiecień 2012
  • Miejskie Centrum Kultury w Płońsku, 06 – 28 wrzesień 2012
  • Sieradzkie Centrum Kultury, 16 listopad – 19 grudzień 2012
  • Urząd Miasta w Ciechanowie, 16 styczeń – 29 marzec 2013
  • Kujawskie Centrum Kultury w Inowrocławiu, 24.05 – 31.08.2013;
  • Płocki Ośrodek Kultury i Sztuki, 17.09 – 14.10.2013;
  • Centrum Edukacyjne IPN, Warszawa 15.10. - 07.11.2013;
  • Ostrowskie Centrum Kultury - Forum Synagoga, Ostrów Wlkp. 8.11. - 19.12.2013;
  • Krotoszyński Ośrodek Kultury, Galeria Refektarz, 19.12.2013 – 02.02.2014;
  • Miejska Biblioteka Publiczna w Chodzieży, 7.04. - 7.05.2014;
  • Muzeum Miasta Turku im. Józefa Mehoffera, 8.05 – 10.06.2014.
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Jarocinie
  • Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Jarocinie, 11.06. – 30.06.2014
    Dworzec PKP w Jarocinie, 1.07.- 28.07.2014
    Wyższa Szkoła Zawodowa w Mławie, 26.08. – 19.10.2014
    Ośrodek Kultury Browar B we Włocławku, 22.10 – 3.12.2014
    Zespół Szkół Ponadgimnazjalnych nr 1 w Jarocinie, 11.06. – 30.06.2014
  • Dworzec PKP w Jarocinie, 1.07.- 28.07.2014
  • Wyższa Szkoła Zawodowa w Mławie, 26.08. – 19.10.2014
  • Ośrodek Kultury Browar B we Włocławku, 22.10 – 3.12.2014

Obecnie wystawa prezentowana jest w Miejskim Domu Kultury w Zduńskiej Woli.

Ekspozycję w Poznaniu obejrzało ok. 2000 osób. W Aleksandrowie wystawę odwiedziło 9 wycieczek szkolnych po ok. 100 osób oraz co najmniej kilkuset innych widzów. W Oświęcimiu wystawa była eksponowana w hallu często odwiedzanego Oświęcimskiego Centrum Kultury. Obejrzało ją również co najmniej 2000 osób. W Sejmie natomiast oprócz parlamentarzystów i dziennikarzy tam pracujących obejrzało ją kilkanaście grup wycieczkowych, zwiedzających w tym czasie gmachu Sejmu, w Gostyniu w samą Noc Muzeów odnotowano ok 1200 oglądających.

Szacujemy, że w 20 miastach Polski wystawę obejrzało już blisko 50 tysięcy osób.

By uzyskać pełniejsze informacje o wystawie i filmach – prosimy o kontakt z autorami:

- Jacek Kubiak – 501-021-771, jacek-kubiak1@wp.pl

- Małgorzata Schmidt – 606-622-533, malgorzata.sch@wp.pl