Spotkanie Premiera z samorządowcami
W opinii samorządowców spotkanie z premierem Donaldem Tuskiem, które odbyło się 20 listopada br, można uznać za sukces, chociaż szef rządu stwierdził, że nie ma szans na przekazanie jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowych 8 mld zł z PIT, bo budżetu państwa na to nie stać. Jednak Premier jest gotowy przystać na inne rozwiązania, które mogą zapewnić JST te pieniądze.
Jednym z głównych tematów rozmowy była właśnie samorządowa propozycja zwiększenia udziału gmin i powiatów w podatku dochodowym PIT. Chodzi o projekt nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego wniesiony do Sejmu w wyniku akcji „Stawka większa niż 8 mld zł”. - Z wypowiedzi premiera wynika, że w obecnej sytuacji finansów państwa, samorządy nie mają co liczyć na przekazanie dodatkowych środków w zaproponowanej przez nas formie – wskazuje Andrzej Porawski, pełnomocnik Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej. – Jednocześnie Premier zadeklarował, że możemy wspólnie poszukiwać innych sposobów wygospodarowania dodatkowych środków dla samorządów. Zdaniem Premiera, wprowadzenie proponowanego w projekcie obywatelskim rozwiązania wymaga zmian systemowych w całym sektorze finansów publicznych, co w obecnej sytuacji kryzysu jest nierealne. Projekt samorządowy, którego pierwsze czytanie ma się odbyć 6 grudnia br. podczas posiedzenia Sejmu, zostanie najprawdopodobniej skierowany do dalszych prac parlamentarnych w podkomisji.
Przedstawiciele korporacji samorządowych przedstawili Premierowi najbardziej palące problemy, które utrudniają prace samorządom. Spora część dyskusji dotyczyła właśnie finansów. Szczególnie podkreślano przekazywanie samorządom zadań bez ich finansowania. Padły konkretne propozycje nieobciążające budżetu państwa, które mogłyby pomóc JST w lepszym funkcjonowaniu. Jednym z takich rozwiązań jest zmniejszenie zadań dla JST. Można też przejrzeć ulgi w podatku od nieruchomości (np. wprowadzić dodatkowe opodatkowanie podatkiem od nieruchomości dla sklepów wielkopowierzchniowych), poprawić wydajność opłat – adjacenckiej i planistycznej. Warto pomyśleć ponadto o stopniowym wprowadzeniu podatku od nieruchomości ad valorem. Początkowo mógłby on dotyczyć tylko gruntów, których właściciele oczekują od gmin budowy infrastruktury.
W opinii samorządowców największe oszczędności można osiągnąć poprzez reformę edukacji. Do tego konieczna jest jednak zmiana Karty nauczyciela i ustawy o systemie oświaty. Premier zgadza się z postulatami samorządów w sprawie ograniczenia urlopów na poratowanie zdrowia, pensum („nie musimy mieć najniższego pensum na świecie”) czy uelastycznienia sieci szkół, czyli takich działań, które nie powodują oszczędności na uczniach. W sprawie przedszkoli Premier jest otwarty także na inne rozwiązania niż te zaproponowane przez MEN. Prezes Rady Ministrów poprosił również przedstawicieli samorządów o dalsze zaangażowanie i lobbing w sprawie zmian w oświacie.
Poruszono też kwestię standaryzacji usług publicznych. To postulaty, które od lat zgłaszają korporacje samorządowe. Premier jest zwolennikiem standardów w każdej dziedzinie życia. Jego zdaniem obywatel, płacąc podatki, musi wiedzieć, czego może się spodziewać. Ustalono, że specjalny zespół, funkcjonujący przy Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, określi, w jakich dziedzinach standardy się powinny pojawić.
Szef rządu nie wykluczył zmian w tzw. ustawie śmieciowej i VAT. Mówiono o kwestiach dotyczących VAT w trzech kontekstach. Po pierwsze - odliczania podatku VAT od inwestycji publicznych (wiele samorządów nauczyło się VAT odliczać, np. VAT odlicza firma komunalna), po drugie – zmniejszenia wpływu z VAT do budżetu państwa, z powodu spadku inwestycji w ciągu 3 trzech lat z 40 do 19 mld zł, po trzecie – zniesienia kwalifikowalności VAT w projektach unijnych. Komisja Europejska proponuje, aby VAT przestał być wydatkiem kwalifikowanym, co dodatkowo obciąży samorządy, dlatego zdaniem samorządowców Ministerstwo Finansów powinno umożliwić odliczanie tego podatku. – Mamy nadzieję, że państwo poważnie rozważy wewnętrzny systemu kompensacji VAT, bo od tego zależy rozwój naszego kraju – stwierdził A. Porawski.
Podczas spotkania zadeklarowano bezpośrednią pomoc dla Warszawy – 0,5 mld zł zostanie przeznaczonych na odszkodowania, które miasto musi płacić za tzw. Dekret Bieruta. Wsparcie z budżetu państwa otrzyma też warszawskie metro. Żadna stolica bowiem nie realizowała takiej inwestycji wyłącznie ze swoich środków.
W spotkaniu ze strony samorządowej wzięli udział szefowie Związku Powiatów Polskich, Unii Metropolii Polskich, Związku Miast Polskich, Unii Miasteczek Polskich, Związku Gmin Wiejskich RP i Związku Województw RP.
Kolejne spotkanie samorządowców z premierem zaplanowano na 23 stycznia 2013 roku. Wtedy również mają zapaść decyzje, które konkretne propozycje zostaną przełożone na rozstrzygnięcia legislacyjne.
(JP)
