SKRÓCONA INFORMACJA
O WAŻNIEJSZYCH EFEKTACH DZIAŁANIA ZWIĄZKU W ROKU 2014
1. Lobbing legislacyjny
a) Finanse miast
- dochody JST
Obywatelski projekt zmian w ustawie o dochodach JST, pod którym zebraliśmy 300.000 podpisów, trafił do komisji, która - wobec negatywnej opinii rządu - nie podjęła jego rozpatrywania.
Efektem pośrednim projektu jest zmniejszenie skali niedofinansowania zadań przekazywanych w ostatnich dwóch latach. Trwa skłonność do ręcznego sterowania (dotacje na zadania własne). Najważniejszym efektem pozytywnym jest podjęcie prac nad „samorządowym PIT-em”, co może uniezależnić wpływy z tego źródła od doraźnych zmian ustawowych. Prace są zaawansowane.
- wskaźniki zadłużenia / deficyt
Rząd zrezygnował z zamiaru administracyjnego ograniczenia deficytu JST. Skorygowano też indywidualny wskaźnik zadłużenia – zrezygnowano z zapisu uniemożliwiającego uchwalenie budżetu przy niespełnieniu wskaźnika z art. 243, wprowadzając zamiast tego stosunkowo łagodną procedurę naprawczą.
- perspektywa finansowa UE 2014/20
Udało się wynegocjować znaczne zwiększenie możliwości korzystania ze środków zwrotnych na finansowanie i współfinansowanie nowych projektów unijnych.
- finansowanie zadań zleconych
Dwa resorty przygotowują na nasz wniosek informację o finansowaniu zadań zleconych (MF i MAiC). Analiza skali niedofinansowania nastąpi w najbliższych miesiącach.
b) Ustawa o rewitalizacji
- projekt samorządowy
Podczas Kongresu Miast Polskich w Krakowie (listopad 2013) przekazaliśmy rządowi projekt ustawy o rewitalizacji, opracowany we wszechstronnej konsultacji z miastami, wspólnie ze Śląskim Związkiem Gmin i Powiatów.
- założenia projektu ustawy (MIiR)
Na podstawie naszego projektu rząd przygotował założenia projektu ustawy (obecnie w trakcie konsultacji). Projekt ustawy jest w planie prac legislacyjnych na rok 2015. Dodatkowym efektem naszych działań jest rządowy Narodowy Program Rewitalizacji.
c) Ład przestrzenny
- wstępny projekt małej nowelizacji ustawy
Konsekwentne prezentowanie stanowiska ws. konieczności nowelizacji ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (upzp) spowodowało przygotowanie założeń „małej” nowelizacji ustawy, zwłaszcza w zakresie WZ oraz renty planistycznej. Nowelizacja ma szansę przeprowadzenia w roku 2015, choć opór środowisk zainteresowanych utrzymaniem obecnego nieładu jest znaczny.
- rozdzielenie kodeksu budowlanego i kodeksu urbanistycznego
Na podstawie naszego stanowiska, wspartego przez inne środowiska, doprowadzono do wyłączenia przepisów urbanistycznych z przygotowywanego tzw. kodeksu budowlanego. Opracowanie nowego kodeksu urbanistycznego w obecnej kadencji jest jednak mało prawdopodobne.
- uporządkowanie reklam
Na nasz wniosek w prezydenckim projekcie ustawy o ochronie krajobrazu wprowadzono przepisy pozwalające na uporządkowanie reklam w przestrzeni publicznej, przy pomocy miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego i instrumentu finansowego (lokalny podatek od reklam). Kończą się prace nad projektem w sejmie.
d) Ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminie
- nowelizacja ustawy
Poselski projekt nowelizacji ustawy, zawierający początkowo kilka spośród naszych postulatów i liczne zmiany niekorzystne został ostatecznie uchwalony – po interwencjach w sejmie i w senacie – w kształcie zbliżonym do oczekiwań miast i gmin.
- sprawa zamówień in-house
Dokonane rozdzielenie zamówień na odbiór i zagospodarowanie odpadów spowodowało, że obecnie tylko zamówienia na odbiór są objęte obligatoryjnym przetargiem. UZP zapowiedział wprowadzenie procedury zamówień in-house w wersji zgodnej z nową, korzystna dyrektywą UE. Sprawa wymaga dalszej mobilizacji z naszej strony.
e) Drogi
- zwiększenie Programu rozbudowy dróg lokalnych
Udało się doprowadzić do zwiększenia – choć nadal w niewystarczającej skali – środków na drogi lokalne.
- przepisy dot. odcinków dróg zastąpionych nowymi drogami
Prezydent zawetował niekorzystną dla gmin zmianę art. 10 ustawy o drogach publicznych. Złożyliśmy nasz projekt – trwają prace w resorcie.
f) Oświata
- projekty samorządowe
Projekty zmian w KN i w ustawie o systemie oświaty, opracowane na Samorządowym Kongresie Oświaty (wrzesień 2013) przedłożyliśmy sejmowi i rządowi, przy głośnym proteście związków zawodowych.
- zapowiedź rządowego projektu zmian w Karcie Nauczyciela
Po trójstronnych rozmowach w resorcie i „ciszy” wyborczej w II połowie roku, ostatnio MEN zapowiedział złożenie projektu nowelizacji KN, zawierającego część naszych postulatów.
g) Komisja Wspólna Rządu i ST
Komisja, w której zespołach pracuje kilkunastu przedstawicieli miast członkowskich ZMP, uzyskała dziesiątki innych zmian w projektach ustaw i rozporządzeń (info na https://kwrist.mac.gov.pl)
2. Projekty
a) Projekt norweski 2 – współdziałanie JST w obszarach funkcjonalnych
W projekcie predefiniowanym uczestniczyło ponad 60 obszarów funkcjonalnych (z udziałem ponad 100 miast członkowskich). 15 spośród nich uzyskało w towarzyszącym projekcie regionalnym granty z Mechanizmu Finansowego EOG w wysokości po 300-600 tys. euro każdy (łącznie 7 mln €) Projekt trwa do kwietnia 2016. Raport wstępny - na stronie www.zmp.poznan.pl
b) Projekt norweski 3 – samorząd jako pracodawca
W projekcie uczestniczyło łącznie ok. 300 osób z urzędów miast i miejskich jednostek organizacyjnych. Raport końcowy - na stronie internetowej Związku.
3. Współpraca międzynarodowa
a) Projekty dla Ukrainy
Eksperci Związku uczestniczą w pracach doradczych dot. decentralizacji na Ukrainie. Związek pozyskał też środki na programy adresowane bezpośrednio dla miast ukraińskich, których przedstawiciele odbyli staże indywidualne w 30 miastach w Polsce i obecnie lobbują za zmianami ustrojowymi na Ukrainie. Kolejne miasta zgłosiły chęć udziału w programie w roku 2015.
b) Monitoring EKSL
Związek zgłosił do Rady Europy (via CLRAE) uwagi dotyczące niepełnego przestrzegania w Polsce art. 4 (kompetencje), 6 (samodzielność) i 9 (finanse) Europejskiej Karty Samorządu Lokalnego.
Biuro ZMP, 14 stycznia 2015
