Związek Miast Polskich

Komunikat z posiedzenia Zarządu ZMP w Starym Sączu

Podczas posiedzenia Zarządu Związku Miast Polskich w Starym Sączu 24 lipca 2015 r. przedstawiciele miast członkowskich ZMP podjęli stanowisko w sprawie skutecznej walki z tzw. dopalaczami.

Związek Miast Polskich zwrócił się do Rady Ministrów z apelem o podjęcie inicjatywy ustawodawczej w tej sprawie. Istniejące przepisy nie umożliwiają nakładanie kar za produkcję i obrót środkami zastępczymi i nie są w praktyce skuteczne, a możliwości ich stosowania pozostawiają wiele do życzenia. Niezbędne są zatem zmiany prawne, polegające na wprowadzeniu do systemu prawnego nowych definicji ustawowych dotyczących środków zastępczych, kar związanych z stosowaniem i dystrybucją dopalaczy, a także mechanizmów umożliwiających organom państwa skuteczne egzekwowanie przedmiotowych przepisów prawa.

Związek, podzielając opinie wyrażone m.in. przez rady miast: Dębna (już w 2010 r.), Wrocławia, Poznania, Kalisza, Stalowej Woli, Opoczna, Turku i Świętochłowic, stoi na stanowisku, że upowszechnianie użycia środków zastępczych, zwłaszcza wśród młodych ludzi, stanowi poważne zagrożenie zdrowia i bezpieczeństwa publicznego, prowadzi do wzrostu przestępczości i rozwoju zorganizowanych grup przestępczych. Dlatego proponuje się m.in.: wprowadzenie do ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii, oprócz środków odurzających i substancji psychotropowych, pojęcia analogu strukturalnego, który swoją definicją obejmował będzie substancje wykorzystywane w dopalaczach, a nie ujęte w załącznikach do ustawy, wprowadzenie możliwości wykreślenia przedsiębiorcy z urzędu z CEIDG w drodze decyzji administracyjnej ministra właściwego do spraw gospodarki (w przypadku, ujawnienia sprzedaży analogów strukturalnych w postaci dopalaczy) oraz zmian w Kodeksie Karnym (art. 165 § 1 pkt 2) w stosunku do osób i podmiotów gospodarczych, które zajmują się dystrybucją dopalaczy. W opinii ZMP modyfikacji wymaga ponadto art. 44b ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii oraz art. 52a ust. 1. Chodzi o to, aby osoby posiadające środki zastępcze miały świadomość, że może grozić im za to odpowiedzialność prawna. Zmienić należy też zapis art. 44b ustawy o przeciwdziałaniu narkomanii. Odpowiedzialność prawna powinna dotyczyć przywozu środków zastępczych z zagranicy, a także wysyłania środków zastępczych przez obywatela Polski do innego kraju.

Omawiając bieżące zagadnienia legislacyjne (m.in. zamówienia in-house), samorządowcy z miast, ustosunkowali się do licznych i podejmowanych w ekspresowym czasie, ze względu na zbliżający się koniec kadencji Sejmu, inicjatyw ustawodawczych. Podkreślano, że to niepoważne tempo prac uniemożliwia w wielu przypadkach merytoryczną i rzetelną ocenę zaproponowanych zapisów oraz konsultacje ze środowiskiem, którego zmiany dotyczą. Nowe rozwiązania powodują istotne zmiany ustrojowe i wpływają na istniejące struktury. Na przykład, wątpliwości budzi zapis w projekcie ustawy o powiecie metropolitalnym (wprowadza on nową formę administrowania na szczeblach samorządów lokalnych, poprzez uregulowanie instytucji powiatu metropolitalnego) w części dotyczącej powoływania organów stanowiącego (zdaniem ZMO powinno to być uregulowane jak w związku komunalnym, a nie w sejmiku).

Podkreślano, że wiele propozycji, które się ostatnio pojawiają, są swoistym „skokiem na kasę” czy „zamachem na samorządowe pieniądze”. ZMP nie występuje przeciwko wzrostowi kwoty wolnej od podatku dla obywateli, ale zwraca uwagę na negatywne konsekwencje finansowe dla JST. Reprezentanci miast w Zarządzie ZMP uważają, że trzeba uwzględnić to niebezpieczeństwo i wprowadzić jakieś rozwiązania łagodzące skutki obniżenia dochodów samorządów. Może być to zwiększony udział w PIT czy wpisanie zasady rekompensowania ubytków, jaka funkcjonowała do 2003 roku (oba rozwiązania znajdują się w złożonym w Sejmie projekcie obywatelskim). Inny sposobem może być np. wzrost podatków od nieruchomości gruntowych czy likwidacja części zadań. Pomysł na podniesienie wysokości kwoty wolnej od podatku zmobilizował już wszystkie organizacje samorządowe wchodzące w skład Komisji Wspólnej Rządu i Samorządu Terytorialnego, do przyjęcia i przekazania rządowi wspólnego projektu dotyczącego powrotu do zapisu o subwencji rekompensującej.

Członkowie Zarządu wyrazili za to zadowolenie z przyjęcia przez Sejm, również w stosunkowo krótkim czasie, ustawy o rewitalizacji, która w zasadniczej części oparta jest na rozwiązaniach zaproponowanych we wspólnym projekcie ZMP i ŚZGP, złożonym na ręce ministra właściwego ds. rozwoju regionalnego w listopadzie 2013 r. Podkreślono, że konieczne są jednak równocześnie zmiany w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym.

Pozytywnie zaopiniowano projekt ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy Kodeks wyborczy (senacki – MNPP), który rozszerza możliwość uzyskania statusu miasta na prawach powiatu dla miast co najmniej 70-tysięcznych. ZMP popiera to rozwiązanie i proponuje jednocześnie obniżenie granicy do 50 tysięcy mieszkańców. Podobną opinię uzyskał projekt ustawy o ewidencji ludności (druk nr 3603, rządowy), który przesuwa o 2 lata zniesienie obowiązku meldunkowego (ZMP od dawna wskazywał na brak zmian w kilkudziesięciu ustawach dotyczących tych spraw), poselski projekt ustawy o systemie oświaty (odroczenie obowiązku szkolnego na wniosek rodziców), a także projekt ustawy autorstwa PO o zatrudnieniu socjalnym (brak zgody jedynie na powoływanie nowych instytucji, gdyż dotychczas istniejące wystarczają).

Nie wniesiono zasadniczych zastrzeżeń, prócz drobnych uwag szczegółowych, do następujących projektów ustaw: Prawo ochrony środowiska (druk 3523, rządowy), o podatku dochodowym od osób fizycznych, o Funduszu Kolejowym (druk nr 3582, komisyjny), o podatkach i opłatach lokalnych (senacki, rok w dobrym kierunku, przeciwko „płaceniu samemu sobie”, ale realizujący postulat ZMP w węższym zakresie) oraz o zagospodarowaniu wspólnot gruntowych (druk 3193, rządowy).

Negatywną ocenę uzyskał natomiast projekt ustawy Prawo budowlane (druk nr 3539, komisyjny KKFSiT), który wprowadza zmianę w definicji budowli i powoduje obniżenie podatku od nieruchomości (od budowli sportowych, kolei linowych, wyciągów narciarskich itp.) dla gmin. Jak zaznaczali przedstawiciele miast już dzisiaj rada gminy może udzielić przedmiotowego zwolnienia dla tych obiektów. Nie zaakceptowano projektu ustawy o ochronie zwierząt (przygotowany przez PO), który znacznie poszerza obowiązki gmin w ochronie zwierząt (w tym bezdomnych), powoduje wzrost kosztów dla JST i nie zawiera informacji na temat skutków finansowych dla budżetów gmin. Z kolei projekt o przedsiębiorstwie społecznym i wspieraniu ekonomii społecznej (PO) uznano za potrzebny, ale nie w zaproponowanym kształcie. Ten bowiem stwarza więcej obostrzeń niż szans. Na przykład komplikuje procedurę nadawania statusu przedsiębiorstwa społecznego, wprowadza niepotrzebnie nową instytucję (Izbę Przedsiębiorstw Społecznych), a w katalogu działalności gospodarczej przedsiębiorstwa społecznego brakuje gospodarki komunalnej. Członkowie Zarządu nie wyrazili również poparcia dla projektu Prawo ochrony środowiska, dotyczącego poprawy jakości powietrza (niska emisja) i ochrony przed hałasem, ponieważ nie zawiera oceny skutków finansowych regulacji - w ich opinii powinien mieć i być projektem rządowym, a nie poselskim.

Bez uwag przyjęto projekty rozporządzeń MIiR ws. udzielania pomocy inwestycyjnej na infrastrukturę sportową i wielofunkcyjną infrastrukturę rekreacyjną w ramach RPO na lata 2014-2020, MIiR ws. dokonywania klasyfikacji odcinków dróg, projekt uchwały RM w sprawie ustanowienia programu wieloletniego Programu rozwoju gminnej i powiatowej infrastruktury drogowej na lata 2016-2020, projektu zmiany rozporządzenia RM ws. udzielania dotacji celowych dla JST na przebudowę, budowę lub remont dróg powiatowych i gminnych oraz sprawozdanie Komisji Obrony Narodowej o rządowym projekcie ustawy o zmianie ustawy – Prawo lotnicze (druk 3489).

Dyskusję wzbudziła informacja MIiR o projektowanych rozwiązaniach dotyczących problematyki wodociągowo-kanalizacyjnej, głównie w kontekście ekonomicznego i ekologicznego podejścia do zagadnienia. Chodzi o ujednolicenie definicji przyłącza przede wszystkim kanalizacyjnego, gdyż obecnie sądy przyjmują różne interpretacje w tej sprawie. - Nie można stawiać tylko na ekonomię, trzeba pomagać ludziom podłączać się do kanalizacji, bo jest to ważne wyrównanie zapóźnień cywilizacyjnych - podkreślał Andrzej Dziuba, prezydent Tychów. W jego mieście osiągnięto, co wcale często się nie zdarza w Polsce, 100-procentowy efekt ekologiczny w zakresie przyłączania mieszkańców do sieci, stosując odpowiednie narzędzie i procedury przewidziane w prawie. Ostatecznie ustalono, że konieczna jest jasna definicja. Przyłączem kanalizacyjnym powinien być nazwany odcinek od miejsca studzienki na sieci do granicy przyłączanej nieruchomości. Równocześnie uzgodniono, że po unormowaniu definicji przyłącza konieczne jest uregulowanie kwestii opłat za budowany odcinek od studzienki do granicy nieruchomości przez przedsiębiorstwa wraz z zasadami ustalenia ich wysokości.

Ustalono, że na następnym posiedzeniu Zarząd przyjmie przygotowane na podstawie uwag z miast stanowisko ws. założeń nowej ordynacji podatkowej. Zapoznano się ponadto z zakresem proponowanych zmian w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Zmiany te dotyczą m.in.: ustalania przez gminy godzin sprzedaży napojów alkoholowych, wprowadzenia sankcji dotyczącej zakazu sprzedaży napojów alkoholowych na skutek wydania decyzji cofającej zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych (nie tylko w stosunku do konkretnego przedsiębiorcy, lecz również danej lokalizacji) czy zwiększenia skuteczności postępowań o cofnięcie zezwoleń na sprzedaż napojów alkoholowych. Samorządowcy chcą też, aby rada gminy miała prawo do uchwalania liczby punktów sprzedaży napojów zawierających powyżej 4,5% alkoholu (z wyjątkiem piwa) dla danego obszaru terenu gminy i do ustalenia godzin, w których obowiązuje zakaz sprzedaży napojów alkoholowych przeznaczonych do spożycia poza miejscem sprzedaży, w placówkach handlowych funkcjonujących na określonych obszarach gminy.

Zarząd rozpatrzył pozytywnie wnioski Komisji Bezpieczeństwa ZMP. Dotyczą one: nieudzielenia rekomendacji dla aktualnego brzmienia przygotowanego przez MSW programu standaryzacji i certyfikowania straży gminnych (wraz z deklaracją włączenia się do prac nad tym dokumentem w celu osiągnięcia konsensusu), przyspieszenia prac nad rządowym projektem ustawy dotyczącym monitoringu wizyjnego miejsc publicznych oraz poparcia skargi Krajowej Rady Komendantów Straży Miejskich i Gminnych RP do Trybunału Konstytucyjnego o stwierdzenie niezgodności z Konstytucją uprawnień emerytalnych strażników gminnych.

Członkowie Zarządu z dezaprobatą przyjęli dokonane przez Sejm zmiany w ustawie o ruchu drogowym, na mocy których odebrano strażom gminnym uprawnienia dotyczące korzystania z radarów. Zdaniem samorządowców z miast, zanegowano w ten sposób cały wkład JST w poprawę bezpieczeństwa w gminach, bez dokonania odpowiednich analiz czy badań.

W sprawie opinii Rządowego Centrum Legislacyjnego, które zakwestionowało powołanie Komisji Kodyfikacyjnej prawa ST, ustalono, że zostanie przesłane pismo wraz z opinią prawną, która powołując się na elementarną wiedzę prawniczą, pokazuje, że jest to dopuszczalne.

Przedstawiciele Zarządu Związku przed obradami wzięli udział w mszy św. odpustowej ku czci Świętej Kingi - Patronki Samorządów.

Joanna Proniewicz
Rzecznik prasowy ZMP