Komunikat z posiedzenia Zarządu ZMP w Piotrkowie Trybunalskim

Podczas posiedzenia Zarządu ZMP 27 marca br. omawiano organizację pracy Zarządu i planowane wydarzenia. Przyjęto też harmonogramu posiedzeń, ustalano częściowo skład reprezentacji ZMP w krajowych i zagranicznych instytucjach.

Ustalono, że należy wzmocnić działalność lobbingową w Sejmie i zatrudnić osobę, która będzie zajmowała się monitorowaniem ważnych zmian legislacyjnych. Należy też uruchomić ekspercki potencjał miast. Warto również stworzyć zespół zadaniowy, który pomoże uzgadniać stanowisko korporacjom samorządowym przed stroną rządową KW.

Przygotowując kalendarz spotkań Zarządu w nowej kadencji, wzięto pod uwagę terminy posiedzeń KWRiST. Obecnie Zarząd będzie się spotykał w piątek przed posiedzeniem Komisji.

Uzgodniono ponadto, że Związek w KWRiST będzie reprezentował prezes ZMP, prezydent Gliwic, Zygmunt Frankiewicz oraz członek Zarządu, prezydent Sopotu, Jacek Karnowski. Ustalono także skład zagranicznej reprezentacji ZMP. Delegatami do CLRAE zostali – Robert Biedroń, prezydent Słupska, Krzysztof Matyjaszczyk, prezydent Częstochowy (ich zastępcami – Zofia Trębicka, radna Warszawy, Beata Moskal-Słaniewska, prezydent Świdnicy), a do Komitetu Politycznego CEMR – Jarosław Górczyński, prezydent Ostrowca Świętokrzyskiego i Dariusz Stefaniuk, prezydent Białej Podlaskiej (aktualnie w KP CEMR pozostają – Hanna Gronkiewicz-Waltz, prezydent Warszawy oraz Tomasz Kacprzak, przewodniczący RM Łodzi). Wybrano też brakujących przedstawicieli do Komitetu Regionów: delegata - Pawła Grzybowskiego, burmistrza Rypina i zastępcę - Marcina Ociepę, przewodniczącego RM Opola (delegatami wybranymi jeszcze przez poprzedni Zarząd ZMP są: Zbigniew Podraza, prezydent Dąbrowy Górniczej, Stanisław Szwabski, radny Gdyni, a zastępcami – Andrzej Kunt, burmistrz Kostrzyna nad Odrą i Arkadiusz Godlewski, radny Katowic).

Zasiadający w Zarządzie ZMP zdecydowali o nowym naborze do Komisji ZMP. Zaproponowano rozbicie Komisji Administracji i Bezpieczeństwa Obywateli na dwie osobne Komisje. Ustalono, że konieczne jest znalezienie nowej formuły pracy komisji, które na przykład mogłyby przygotowywać tematy do debat Zarządu ZMP. Komisje dobrze funkcjonują, gdy mają liderów, dlatego należy znaleźć takich przewodniczących dla Komisji Polityki Miejskiej i Rozwoju Miast oraz Komisji Geodezji i Infrastruktury Informacji Przestrzennej.

VAT do TK

Członkowie Zarządu podjęli decyzje w stosunku do procedowanego projektu - ustawy o zmianie ustawy o podatku  od towarów i usług (VAT). Założenia i projekt zostały wcześniej negatywnie zaopiniowane przez Związek (stanowisko z posiedzenia w Legnicy z 17 października 2014 r. - http://miasta-polskie.pl/zwiazekmp/portal/web/uploads/pub/pages/page_3/text_images/Stanowisko%20Zarz%C4%85du%20ZMP%20-%20VAT.pdf). Komisja Wspólna natomiast nie zaopiniowała tego projektu, gdyż nie zawierał on oszacowania skutków finansowych, a w sposób istotny może on wpłynąć na finanse JST. Próba zawalczenia w Senacie o zmianę tego projektu nie udała się, choć senatorzy wniesili zasadniczą poprawę do tego projektu, a mianowicie wykreślili zapis, który mówi o tym, do czego ma się odnosić tzw. prewspółczynnik przy obliczaniu odliczenia (Sejm uchwalił w wersji „ministerialnej” - „przychody rozumiane jako przychody i dochody”). Niezależnie od tego, ustawa ta, po pierwsze, zawiera rozstrzygnięcia wyprzedzające decyzje dotyczące tego, czy samorząd jest jednym podatnikiem, czy też jednostki budżetowe samorządu są odrębnymi podatnikami. W tej kwestii rozstrzygnięcia jeszcze nie ma, a miasta przyjęły różne rozwiązania w tym zakresie. Po drugie – proponuje się odesłanie do rozporządzenia, w którym mają być zawarte kryteria ustalania „prewspółczynnika” (przykładowe). - Stoimy na stanowisku, że zgodnie z art. 217 Konstytucji RP, nie ma możliwości odesłania do rozporządzenia kryteriów, które mają określać, ile należy zapłacić podatku. To powinno być zapisane w ustawie – przekonywał, referujący te zagadnienia, Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP. Ta ustawa zawiera ponadto inne rozstrzygnięcia, które są bardzo ważne z punktu widzenia interesów publicznych, ponieważ ma w dużym stopniu ukrócić możliwości oszustwa przy podatku VAT, co wpłynie korzystnie na stan finansów państwa, dlatego Zarząd postanowił zwrócić się do Prezydenta RP o niepodpisywanie lub podpisanie tej ustawy i skierowanie jej do Trybunału Konstytucyjnego, tylko w kwestiach ważnych dla samorządów. - To gra o duże pieniądze, miliardy złotych w skali roku – podkreślał prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz.

Projekty z negatywną opinią

Negatywnie zaopiniowano oba projekty Kodeks wyborczy (obywatelski i posłów niezrzeszonych). Pierwszy z nich zawiera kilka pozytywnych zmian (np. wybory tylko jednodniowe), ale nakłada też obciążenia finansowe. Samorządowcy z miast uważają, że takie rozwiązania jak np. przezroczyste urny, koperty czy urządzenia rejestrujące w każdym lokalu wyborczym to drastyczne środki, które są zbędne. - Nic takiego nie wydarzyło w poprzednich wyborach, aby je wprowadzać, a generują one koszty dla samorządu – przekonywał Andrzej Dziuba, prezydent Tychów. Drugi z projektów uznano za kompletnie nierealny do realizacji (system nalepek wyborczych, każda karta wyborcza odnotowywana w systemie informatycznym poprzez skanowanie kodów kreskowych itp.)

Nie uzyskał akceptacji również projekt Prawo o ruchu drogowym (PO), który m.in. zaostrza kary oraz przesuwana uprawnienia dotyczące instalowania radarów od strażników miejskich do policji. Oznacza to mniejsze dochody dla gmin i przede wszystkim – jak wskazywał Ryszard Brejza, prezydent Inowrocławia – mniejsze środki na budowanie systemu bezpieczeństwa w miastach, na co były obecnie przeznaczane środki z mandatów. Mieczysław Gołuński, burmistrz Kartuz, podkreślał, że każda z gmin pomaga też policji. Projekt nazwano czysto PR-owskim. Zaznaczano jednak, że niedobrą praktyką jest wydzierżawianie fotoradarów.

Zarząd sprzeciwił się projektom ustaw TR: o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy i o samorządzie gminnym. Uniemożliwiają one łączenie stanowisk dyrektorów Urzędu Morskiego, Urzędów Pracy z mandatem radnego oraz zatrudnianie radnych i ich bliskich w urzędach JST i w samorządowych jednostkach organizacyjnych, co stanowi ograniczanie biernego prawa wyborczego. Oburzające są w opinii samorządowców miejskich takie stwierdzenia zawarte w uzasadnieniu tych projektów, które sugerują, że samorząd jest miejscem, gdzie rozwija się nepotyzm i korupcja…(!)

Projekty zaopiniowane pozytywnie

Udzielono poparcia dla projektu ustawy o ochronie krajobrazu, bo jest to bardzo potrzeba regulacja, która wprowadza podatek od reklam i zapewnia porządkowanie przestrzeni. Akceptację uzyskał projekt o samorządzie powiatowym (PO), który przenosi zatwierdzanie regulaminu organizacyjnego starostwa powiatowego z kompetencji rady powiatu do zarządu powiatu (podobnie jak jest w ustawie o samorządzie gminnym i wojewódzkim), a także o gospodarce nieruchomościami (PO), który proponuje, aby zwrot bonifikaty, jeśli ktoś zbył nieruchomość przed upływem 5 lat, nie dotyczył również spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu. Zarząd na wniosek Zofii Trębickiej, radnej Warszawy, uzupełnił ten przepis o indywidualną budowę domu.

Generalnie pozytywną ocenę otrzymał projekt Prawo ochrony środowiska oraz innych ustaw (PO), który wprowadza lepsze możliwości zastosowania prawnych narzędzi poprawy jakości powietrza w Polsce i ochrony przed hałasem. Projekt zawiera jednak pewne mankamenty, np. brakuje w nim oceny skutków finansowych, a w art. 227 nie podaje się wytycznych do zaświadczeń wydawanych przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta potwierdzających redukcję ilości wprowadzanych do powietrza gazów i pyłów z instalacji spalania paliw stałych w gospodarstwach domowych. Poszerza on jednak kompetencje gmin, które nie są obowiązkowe. Realizuje ponadto postulaty samorządowe (kontrola tego, co jest spalane, strefy ograniczonej emisji).

Jako korzystne dla budżetów JST uznano przesunięcie finansowania oświetlenia niektórych dróg do GDDKiA (drogi ekspresowe, drogi krajowe poza terenem zabudowy) w nowej regulacji Prawo energetyczne (PO). Wątpliwości budzi jednak określenie „miejsce publiczne” zawarte w projekcie, które należy doprecyzować.

Z uwagami przyjęto też projekt o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (PO), który wprowadza zmiany porządkujące, doprecyzowuje i racjonalizuje rozwiązania istniejące. Największą zmianę przynosi uchylenie art. 5a (szczególny tryb wydawania orzeczeń o niepełnosprawności osobom posiadającym orzeczenia ZUS, bez względu na datę ich wydania, orzeczeń KRUS i organów orzeczniczych służb mundurowych wydane przed 1.01.1998 r.). Uchylenie tego przepisu oznacza, że zespoły nie będą już wydawały orzeczeń o wskazaniach do ulg i uprawnień. Zastrzeżenia budzi m.in. sposób wprowadzenie tej zmiany oraz brzmienie art. 6 ust. 3 pkt 7 (brak jasnych i przejrzystych kryteriów dokonywania rozróżnień pomiędzy „całkowicie zniesioną” a „znacznie ograniczoną możliwością zaspokajania podstawowych potrzeb życiowych”).

Pozytywną opinię otrzymał projekt o ochronie gruntów rolnych i leśnych (PiS).

Projekty bez wydania opinii

Bez opinii pozostawiono natomiast projekt o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (komisyjny), który przenosi podział środków z budżetu państwa na dofinansowanie przebudowy dróg z MAiC do MIiR od 2016 roku.

Przy okazji dyskusji nad projektem o drogach publicznych (PiS), który jest kolejnym już projektem regulującym kwestię przekazywania JST odcinków dróg, które zostają zastąpione nowo wybudowanymi drogami (w projekcie PiS nadal z mocy prawa zalicza się stary odcinek do kategorii dróg krajowych), przypomniano, że 22 kwietnia br. odbędzie się rozpoznanie wniosku przez TK, który złożył na wniosek ZMP Prezydent RP i Związek przygotował lepszy projekt niż te do tej pory zgłaszane (zgodnie z jego zapisami po zastąpieniu drogi nowym odcinkiem sprawdza się funkcję drogi i do takiej kategorii się ją przypisuje; zawiera też zapis o środkach na utrzymanie tej drogi z rezerwy subwencji).

Ważne sprawy z miast

Roman Szełemej, prezydent Wałbrzycha zgłosił poważny problem, który dotknie kilkadziesiąt miast z obszarów subregionalnych, oraz powiązanych z nimi wspólnot i spółdzielni, przez pozbawienie możliwości finansowania ze źródeł POIŚ na lata 2013-2024 przedsięwzięć w takich dziedzinach jak termomodernizacja, niska emisja (komunikacja) i rewitalizacja, zostawiając tylko możliwość korzystania ze środków RPO. Prawie 80 miast nie będzie mogło sięgać np. po zakup niskoemisyjnych autobusów. Zmiana ta dokonała się na przełomie roku, bez żadnego wytłumaczenia. Członkowie Zarządu podkreślali, że średnie miasta są bardzo ważne w ZMP, dlatego należy bronić szczególnie ich interesów. Wyrażono zaniepokojenie w związku z takimi działaniami, które de facto utrudniają policentryczny rozwój kraju, oraz zaapelowano o przywrócenie poprzednich przepisów. Ustalono, że w kwietniu zostanie zorganizowane spotkanie z MIiR w tej sprawie.

Na wniosek prezesa Zarządu Stowarzyszenia Metropolia Poznań, Jacka Jaśkowiaka, wystosowano stanowisko w sprawie uelastycznienia rozporządzenia MIiR w sprawie szczegółowych warunków określania obszarów funkcjonalnych i ich granic, w kwestii szczegółowego regulowania zasad tworzenia obszarów funkcjonalnych (możliwość włączania do obszaru gmin graniczących z co najmniej jedną gminą należącą do tego obszaru). Zawarte w projekcie koncepcje delimitacji należy skonfrontować z samorzutnymi procesami integracji metropolitalnej, jakie od kilku już lat mają miejsce na obszarach wielu polskich aglomeracji. „Rozporządzenie nie uwzględnia wiedzy i doświadczenia z zakresu współpracy międzysamorządowej, a kompetencje ustawowe samorządów w tym zakresie czyni fasadowymi.” – czytamy w piśmie prezydenta Poznania.

Innym ważnym problem jest zgłoszona przez prezydenta Częstochowy sprawa dotycząca realizowanych przez miasta usług pogrzebowych w świetle raportu NIK. Zarząd sprzeciwia się ograniczaniu usług świadczonych przez  gminy i stoi na stanowisku, że mają one prawo do ich prowadzenia.

Zdaniem Zarządu konieczne są także zmiany w ustawie o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (prace nad projektem zmian ustawowych).

Joanna Proniewicz
Rzecznik prasowy ZMP