Podczas posiedzenia Zarządu ZMP, które odbyło się w Lublińcu 15 września br. przed obradami IX Kongresu Miast Polskich, uznano, że konieczne są kompleksowe rozwiązania dotyczące oświaty oraz finansów JST.
Pretekstem do dyskusji na ten temat finansów był obywatelski projekt ustawy o zmianie ustawy o dochodach JST, pod którym zebrano 150 tysięcy podpisów. Celem tej nowelizacji jest zmniejszenie wysokości wpłat „janosikowych” oraz ustalenie motywacyjnego sposobu rozdzielania środków pochodzących z tych wpłat między gminy i powiaty. Projekt zakłada też likwidację części równoważącej subwencji ogólnej dla gmin i powiatów. Środki te powinny być teraz przeznaczone na nowy rodzaj dotacji dla gmin i powiatów, która byłaby przyznawana gminom, nie automatycznie, lecz w drodze postępowania konkursowego. JST musiałaby wykazać, że jej sytuacja finansowa jest na tyle niekorzystna, iż konieczne staje się uruchomienie mechanizmu wyrównawczego, a także zaproponować, bardziej konkurencyjny od innych gmin, sposób wykorzystania tej dotacji.
Prezes ZMP, Ryszard Grobelny zwracał uwagę na to, że projekt zawiera błędne założenia i nie rozwiązuje problemu sytuacji finansowej samorządów. Zła sytuacja dotyczy bowiem całego sektora JST, a propozycja , popierana przez PO, jest korzystna tylko dla dużych i bogatych samorządów. W sumie więcej gmin straci (np. Dąbrowa Górnicza – 5 mln) niż zyska. Ryszard Brejza, prezydent Inowrocławia, wskazywał, że w związku z postępowaniem konkursowym, projekt wprowadza niebezpieczną uznaniowość, która przypomina metody działania sprzed 20 lat. - Pieniędzy w systemie od niego nie przybędzie, dlatego oczekujemy zmiany systemu oraz zwiększenia dochodów – mówił członek Zarządu ZMP. – Od samego mieszania herbata nie staje się słodsza – przytoczył Stefana Kisielewskiego Jan Bronś, burmistrz Oleśnicy.
Przypomniano, że zamieszanie wokół „janosikowego” to temat zastępczy, podobnie jak dyskusja dotycząca ograniczenie deficytu JST, którego one nie wygenerowały. Wiceprezes ZMP, burmistrz Gołdapi, Marek Miros zwracał uwagę, że idea „janosikowego” jest wpisana w solidaryzm samorządowy.
Nawiązując do wcześniejszych stanowisk ZMP, ustalono, że projekt nie może uzyskać pozytywnej opinii, gdyż konieczne są kompleksowe rozwiązania dotyczące finansów JST. W projekcie obywatelskim są – zdaniem samorządowców z miast - zawarte kontrowersyjnie zapisy. Pierwszą krokiem powinno być rekompensowanie ubytków, a dopiero następnym - zmiana systemu wyrównawczego.
Przyjęto jako stanowisko Zarządu oświadczenie prezesa ZMP w sprawie problemu odpłatności za pobyt dziecka w przedszkolu. Jest ono protest przeciwko zarzutom - związanym niewątpliwie z kampanią wyborczą - pojawiającym się w mediach i padającym z ust posłów, że gminy kosztem dzieci i rodziców łatają swoje budżety, przy czym to właśnie na skutek różnych decyzji sejmu z budżetów gmin w ostatnich 4 latach ubyło po 10 mld zł rocznie. Prezydenci i burmistrzowie podkreślali, że rzeczywiste koszty pobytu dzieci są niejednokrotnie wyższe 4-krotnie od tych, które zostały przedstawione. Temat ten wywołał dyskusję w sprawie wynagrodzeń nauczycieli, w której padła propozycja, aby to rząd przejął obowiązek wypłacania wynagrodzeń tej grupie zawodowej, tak jak to ma miejsce w Niemczech czy Holandii. Konieczna jest także głęboka modyfikacja Karty Nauczyciela. Nieprawdą jest, że nauczyciele mało zarabiają. To najlepiej opłacana grupa pracowników samorządowych – podkreślano. Ustalono, że na początku kadencji nowego parlamentu należy podjąć zdecydowane działania zmierzające do rozwiązania tego najpoważniejszego problemu samorządów. Na najbliższym posiedzeniu Zarządu wspólnie z członkami Komisji Edukacji ZMP zostanie wypracowane stanowisko w tej sprawie.
Pozytywną ocenę uzyskał projekt zmiany rozporządzenia RM w sprawie autostrad płatnych. Chodzi o wykreślenie z listy autostrad budowanych i eksploatowanych jako płatne autostrady obwodnicy Wrocławia (A8). Jest to zgodne ze stanowiskiem podjętym przez Zgromadzenie Ogólne ZMP w Jeleniej Górze w marcu 2008 roku w sprawie opłat za przejazdy odcinkami autostrad i dróg ruchu szybkiego będącymi obwodnicami aglomeracji., w którym postulowano niepobieranie się opłat za przejazdy odcinkami dróg i autostrad będącymi obwodnicami miast.
Członkowie Zarządu ZMP udzieli patronatu programowi szkoleniowemu Towarzystwa Urbanistów Polskich oddział w Katowicach pod nazwą Akademia GIS, który jest przeznaczony dla urbanistów i pracowników administracji. Jego celem jest przełamywanie barier wdrażania e-administracji dzięki szerszemu zastosowaniu technik GIS w praktyce planowania przestrzennego i monitoringu zasobów przestrzeni.
Joanna Proniewicz
Rzecznik prasowy ZMP
