Komunikat z posiedzenia Zarządu ZMP w Legnicy
Podczas posiedzenia w Legnicy 17 października br. członkowie Zarządu dyskutowali m.in. na temat gospodarki odpadami i Karty Dużej Rodziny.
Przedstawiciele miast członkowskich zasiadający w Zarządzie ZMP zapoznali się z informacją o przebiegu prac nad nowelizacją ustawy „śmieciowej”. 10 października br. Sejm uchwalił zmianę ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w której uwzględnił szereg wniosków i postulatów strony samorządowej o charakterze technicznym, mających na celu usprawnienie funkcjonowania gminnych systemów gospodarki odpadami komunalnymi. Niestety, w drugim czytaniu, do projektu ustawy wprowadzono także rozwiązania o charakterze systemowym, które nie były uprzednio przedyskutowane z zainteresowanymi środowiskami. Nie został uwzględniony sprzeciw organizacji samorządowych, w tym ZMP (stanowisko z 7 października 2014 r. ws. projektu zmian w ustawie o utrzymaniu czystości i porządku w gminach - http://www.zmp.poznan.pl/zwiazekmp/portal/web/uploads/pub/pages/page_3/text_images/Stanowisko%20ws.%20zmian%20w%20ustawie%20smieciowej%207.10.2014.pdf).
Dotyczy to przede wszystkim propozycji obligatoryjnego rozdzielenia przetargów na odbiór odpadów komunalnych od przetargów na ich zagospodarowanie, co stanowi kolejne ograniczenie samodzielności gmin w realizacji ich obligatoryjnego zadania własnego. Sprzeciw budzi też sposób wprowadzenia maksymalnej stawki opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi, który nie został połączony z koniecznymi zmianami formuły kosztowej, która zabezpieczałaby gminy przed ustalaniem stawek opłat na zbyt niskim poziomie, uniemożliwiającym zbilansowanie systemu. Związek ponadto podtrzymuje wątpliwości wobec przyjętego sposobu zredagowania przepisów przejściowych, które mogą wpłynąć na obowiązywanie gminnych aktów prawa miejscowego. Kwestia ta była przedmiotem wystąpienia przedstawiciela ZMP na połączonym posiedzeniu sejmowych komisji 25 września br. Pomimo złożonych wówczas deklaracji ze strony przedstawicieli Sejmu i resortu wątpliwości w tych kwestiach nie zostały wyjaśnione w toku prac.
Uchwalona ustawa w dalszym ciągu nie rozwiązuje najpoważniejszych problemów o charakterze systemowym, w tym przywrócenia gminom możliwości stosowania zamówień wewnętrznych („in-house”), które wprost wynikają z prawodawstwa unijnego i ugruntowanego orzecznictwa Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.
Zarząd ZMP podjął również stanowisko w sprawie senackiego projektu ustawy o zmianie ustawy o odpadach. Stwierdzono, że projekt ten skierowany do Sejmu 7 sierpnia br. zawiera istotne zmiany w systemie zagospodarowywania odpadów komunalnych, z których część należy ocenić pozytywnie (odejście od konieczności zatwierdzenia projektu planu inwestycyjnego przez ministra właściwego do spraw środowiska, wydłużenie terminu na zaktualizowanie wojewódzkich planów gospodarki odpadami oraz uchwał wykonawczych w sprawie ich wykonania do 31 grudnia 2015 r., wprowadzenie zmiany w definicji regionalnej instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych – RIPOK, odroczenie wejścia w życie przepisu nakładającego na instalacje zastępcze obowiązku posiadania statusu RIPOK’a do 1 lipca 2018 r.). Jednak regulacja zawiera też zmiany, które zostały negatywnie zaopiniowane. Dotyczy to tzw. dużych regionów - czyli regionów skupiających sąsiadujące ze sobą gminy z różnych województw, co budzi wątpliwości natury ustrojowej. Projektowane zmiany zakładają także wprowadzenie do systemu zagospodarowania odpadów komunalnych instalacji ponadregionalnych. Wprowadzenie ich oraz umożliwienie tworzenia regionów skupiających sąsiadujące ze sobą gminy z różnych województw, zdaniem samorządowców z miast, w oczywisty sposób wpłynie na kształt aktualnie budowanych i funkcjonujących lokalnych i regionalnych systemów gospodarki odpadami, co może prowadzić do podważenia racjonalności ekonomicznej wielu zrealizowanych oraz aktualnie prowadzonych inwestycji. Zastrzeżenia rodzi też przyznanie statusu instalacji ponadregionalnej wyłącznie spalarniom.
W trakcie posiedzenia w Legnicy zaopiniowano pozytywnie poselski (SLD) projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, który zawiera propozycję zniesienia zakazu łączenia funkcji wójta, burmistrza i prezydenta z funkcją senator (to jeden z postulatów Zgromadzenia Ogólnego ZMP). Podobną ocenę uzyskał też komisyjny (Komisji Kultury Fizycznej, Sportu i Turystyki) projekt ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych. Celem projektu jest uelastycznienie przepisów w ten sposób, aby złagodzić wymogi związane z organizowaniem imprez masowych oraz spowodować oszczędności. To krok naprzód i zmiany, na które od dawna czekają różne środowiska – podkreślali samorządowcy z miast. Do projektu zgłoszono drobne poprawki techniczne. Pozytywnie zaopiniowano zmianę rozporządzenia MEN w sprawie udzielania gminom dotacji celowej z budżetu państwa na dofinansowanie zadań w zakresie wychowania przedszkolnego (przesunięcie terminu o jeden rok) oraz projekt ustawy zmieniającej ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (przesunięcie terminu wejścia w życie przepisów dotyczących opodatkowania dochodów zagranicznych spółek kontrolowanych).
Bez uwag przyjęto rządowy projekt ustawy o obligacjach (druk nr 2735), który oferuje wsparcie dla rozwoju rynku długoterminowych nieskarbowych papierów dłużnych i rozszerza zakres dostępnych emitentom instytucji i instrumentów, a także projekty: zmianę rozporządzenia MIiR ws. szczegółowych czynności organów w sprawach związanych z dopuszczeniem pojazdów do ruchu oraz wzorów dokumentów w tych sprawach, zmianę rozporządzenia MIiR w sprawie rejestracji i oznaczania pojazdów i rozporządzenie RM w sprawie warunków udzielania zwolnień z podatku od nieruchomości oraz podatku od środków transportowych.
Dyskusję wzbudził rządowy projekt ustawy o Karcie Dużej Rodziny, który przenosi rozwiązania funkcjonujące na poziomie uchwały na grunt ustawy, co, zdaniem jego autorów, ma zagwarantować stabilność i spójność przewidzianych rozwiązań oraz zwiększyć przejrzystość. Nie ma wątpliwości, że ideę kart dużej rodziny, której inicjatorami były JST, należy ocenić pozytywnie. Ryszard Grobelny, prezes ZMP zwracał uwagę jednak, że po wprowadzeniu tej ustawy będzie funkcjonował podwójny system – będą istnieć karty rządowe i samorządowe, a powinny być połączone. Powinno być tak, że gmina wydaje kartę, a inne instytucje mogą dopisać swoje ulgi. W jego opinii, propozycja rządowa niepotrzebnie zwiększa koszty po stronie państwa. Członkowie Zarządu podkreślali, że trzeba rozważyć też uwzględnienie rodzin o trudnej sytuacji prawnej (rodzinne domy dziecka, rodziny „patchworkowe”), a na poziomie lokalnym będzie to łatwiejsze do ustalenia. Regulacja powinna jedynie określać warunki konieczne, które musi spełniać karta samorządowa. Samorządowcy zaznaczali, że państwo nie może zastępować samorządów, a ustawa w tej formie to markowanie rozwiązania większego problemu, który powinien uwzględniać mechanizmy fiskalne. Konkluzją tej dyskusji były ustalenia, że należy uwzględnić karty samorządowe, uprościć system oraz rozważyć skrajne sytuacje rodzinne.
Nie uzyskał natomiast poparcia poselski (SLD) projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który wprowadza nowe stawki do podatku PIT (15 i 50%) i nie przewiduje rekompensat dla JST z tytułu spadku dochodów.
Negatywnie zaopiniowano rządowy projekt założeń zmian w ustawie o podatku VAT (stanowisko w załączeniu), który, zdaniem projektodawców, dostosowuje do orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości UE i wprowadza m.in. możliwość uzgodnienia z naczelnikiem urzędu skarbowego sposobu określenia proporcji wykorzystania zakupów do celów działalności podlegającej VAT, tzw. pre-współczynnika, jednak – na co wskazywano w stanowisku Unii Metropolii Polskich - zwiększa obciążenia podatkowe i administracyjne dla JST. Samorządowcy z ZMP stwierdzili, że wprowadzenie projektowanych zmian w znacznym stopniu wpłynie na zmniejszenie możliwości odliczania VAT przez miasta. Zarząd ZMP nie zgadza się na proponowany sposób ustalania proporcji - negocjacje podatnika z urzędnikiem skarbowym, które kończą się wydaniem decyzji. Podkreślali również, że prawo nie może działać wstecz, dlatego nowe zasady nie mogą dotyczyć przedsięwzięć, które trwają, bądź są w trakcie rozliczania (musi się to odbywać według dotychczasowych ustaleń, rozstrzygnięć i interpretacji). Akceptacji nie uzyskał ponadto projekt ustawy o podatkach i opłatach lokalnych znoszący opłatę targową.
W kwestii rządowego projektu ustawy o zmianie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, który nie budzi istotnych wątpliwości, postanowiono zebrać uwagi szczegółowe od członków ZMP. Celem tej regulacji jest uproszczenie procedur związanych z dokonywaniem wpisów w Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej, a także wprowadzenie rozwiązań prawnych usprawniających obsługę przedsiębiorców.
Joanna Proniewicz
Rzecznik prasowy ZMP
