Komunikat z posiedzenia Zarządu ZMP w Koszalinie
Podczas posiedzenia w Koszalinie, 24 stycznia br. członkowie Zarządu podjęli stanowisko w sprawie niezbędnych zmian w ustawach dotyczących zagospodarowania odpadów komunalnych.
W stanowisku dotyczącym ustawy „śmieciowej” wyrażono m.in. przekonanie, że ustawy szczegółowe, ustanawiające ramy wykonywania tych zadań, a zwłaszcza wprowadzające ewentualne zmiany w tych regulacjach, powinny gminom pomagać, a nie utrudniać wywiązywanie się z obowiązków wobec mieszkańców oraz zachowywać samodzielność gmin odnośnie sposobu realizacji zadań własnych. Zarząd ZMP uważa, że potrzebne są pilne zmiany dotyczące bieżącego stosowania ustawy dotyczące: przepisów w sprawie egzekucji opłat śmieciowych (większość gmin nie ma służb egzekucyjnych), przepisów dotyczących deklaracji śmieciowych (wyeliminowanie stawki opłaty z formularza), ujęcia wśród zadań finansowanych z opłaty (art. 6r) usuwania śmieci z przestrzeni publicznych (np. koszy na ulicach, w parkach itp.) oraz uszczegółowienia kosztowej formuły opłaty, w celu ograniczenia możliwości zaniżania jej wysokości.
Konieczne są również zmiany systemowe. Należy odrzucić przedłożone zespołowi resortowemu propozycje prof. M. Górskiego, zwłaszcza dotyczące spóźnionego i nieuczciwego wprowadzenia gminnej własności odpadów oraz wprowadzenia obowiązkowego przetargu na zagospodarowanie odpadów, potwierdzić samodzielność wyboru przez gminę formy organizacyjnej własnego podmiotu. Postuluje się wprowadzić do ustawy o gospodarce komunalnej możliwość stosowania przez gminy w każdym zadaniu własnym procedury zamówienia in house wobec własnych podmiotów, a także rozważenie przyjęcie sposobu ustalania opłaty śmieciowej w jasno określonej formule kosztowej, najlepiej w formie analogicznej jak opłaty wodno-kanalizacyjne.
Bez barier
Pozytywną opinię uzyskał projekt ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu prowadzenia działalności gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (SLD, dający możliwość legalnego wykonywania przez samorządowców w imieniu JST zarządzania lub wykonywania przedstawicielstwa w organach stowarzyszeń i organizacji pozarządowych, bez gratyfikacji). Prezydent Inowrocławia, Ryszard Brejza powiedział, że projekt wytycza dobry kierunek zmian i zaproponował, aby w trakcie procedowania nad tą ustawą, wprowadzić do niej zmianę dotyczącą zlikwidowania bariery uniemożliwiającej znalezienie wójtom, burmistrzom i prezydentom pracy po zakończonej kadencji. Chodzi o ograniczenie do 1 roku zakazu pracy w przedsiębiorstwach, wobec których podejmowali oni rozstrzygnięcia administracyjne (nie dotyczy to decyzji administracyjnych w sprawie ustalenia wymiaru podatków i opłat lokalnych, z wyjątkiem decyzji o ulgach i zwolnieniach). Zarząd wyraził zgodę na tę propozycję.
Taką samą ocenę otrzymał projekt ustawy o zmianie ustawy Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (MS), który nie ma bezpośredniego przełożenia na działalność samorządów, jednak porządkuje pewne zapisy zgodnie z orzecznictwem i oczekiwaniami społecznymi, rozszerza system dozoru elektronicznego, stwarza większe możliwości stosowania grzywien i potrąceń oraz zwiększa liczbę osób wykonujących prace społecznie użyteczne.
Bez uwag przyjęto autopoprawki do projektu ustawy o zmianie ustawy o cmentarzach i chowaniu zmarłych oraz projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku od osób fizycznych (wprowadzający rozwiązania zmniejszające obciążenia publicznoprawne dla rozpoczynających działalność gospodarczą – „wakacje ubezpieczeniowe” oraz „kredyt podatkowy”).
Zarząd podjął też stanowisko (Regionalnych Planów Operacyjnych zastosowania mechanizmu „Rozwój Lokalny Kierowany przez Społeczność” (RLKS).
Projekty z uwagami
W trakcie spotkania Zarządu z zastrzeżeniem poparto projekt ustawy o zmianie ustawy o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (SLD), rozszerzający ulgi dla dzieci, młodzieży i studentów na przejazdy autobusami z biletem jednorazowym i eliminujący z obowiązującego prawa przepisy nierówno traktujące osoby i podmioty gospodarcze (ujednolicenie systemu ulg). Dotyczy ono konieczności ustanowienia dla JST rekompensaty w budżecie państwa na ten cel.
Członkowie Zarządu zaakceptowali z uwagami projekt ustawy o zasadach realizacji programów operacyjnych polityki spójności finansowanych w perspektywie finansowej 2014-2020 (MI). Wątpliwości wzbudził m.in. nieprecyzyjny zapis w art. 29 dotyczący wykazania zdolności organizacyjnych podmiotów współtworzących ZIT oraz art. 32 p. 2 i 3 dotyczący projektów zintegrowanych niezrealizowanych w partnerstwie (jak określać zintegrowanie projektów?), brak możliwości dofinansowania zakończonych projektów, a także zbyt krótki czas na przygotowanie dokumentów w związku z ogłoszeniem wcześniej nieplanowanego konkursu (art. 37 p. 2 i 4). Zgłoszono ponadto zastrzeżenia dotyczące korekt finansowych. Chodzi o określenie zakresu odpowiedzialności instytucji kontrolujących oraz doprecyzowanie zapisu art. 26 p. 6, aby jednoznacznie wynikało z niego, że korekta finansowa może dotyczyć tego wydatku, który został nieprawidłowo poniesiony, a nie całego kontraktu.
Uwagi zgłoszono natomiast do projektu ustawy o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony RP oraz zmianie ustawy o uposażeniu żołnierzy niezawodowych (druk nr 1992 rządowy), a także do ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych (KKFSiT), m.in. propozycję certyfikatów bezpieczeństwa wydawanych zarządcy lub właścicielowi obiektów na przeprowadzanie na nich imprez masowych.
Udzielono warunkowego poparcia projektowi ustawy o petycjach (senacki). Wprowadzenie w życie tej regulacji może spowodować zwiększenie wydatków JST (konieczność modernizacji stron internetowych oraz stworzenia nowych stanowisk pracy), dlatego zwrócono się o zapewnienie dochodu, który umożliwi sfinansowanie tych nowych zadań.
Sport bez zmian
Negatywnie oceniono projekt ustawy o zmianie ustawy o sporcie (SLD), który w intencji projektodawców ma przyczynić się do rozwoju sportu poprzez stworzenie zachęt do finansowania sportu, ale powoduje zmniejszenie wpływów podatkowych z podatku od nieruchomości oraz opłat za użytkowanie wieczyste – szacowana kwota ubytku w dochodach to w skali kraju 525 mln zł. Piotr Jedliński, prezydent Koszalina, zwracał uwagę na trudne do określenia ubytki w budżetach JST, które będą generowały zapisane w projekcie zwolnienia z podatku od osób fizycznych (np. wydatki na kluby sportowe czy udział dzieci małoletnich w zajęciach sportowych, darowizny na kluby, zakupy udziałów w klubach sportowych). – Dobrze, że ktoś się zajął w ogóle problemem finansowania sportu w Polsce, bo takiego systemu nie ma - mówił Andrzej Dziuba, prezydent Tychów. – Jednak to, co prezentuje ten projekt, jest mieszaniem ciągle w tym samym kotle. Obecnie wydajemy olbrzymie pieniądze na sport, a to jest próba zabrania nam części dochodów bieżących i skierowania tego strumienia pieniędzy poza naszą kontrolą do różnych innych podmiotów. Są w projekcie pozytywne elementy, ale niczego on nie zmienia i nie załatwia, a uniemożliwia nam kreowanie polityki sportowej w mieście. Prezydent R. Brejza, podkreślał, że niebezpieczne są zapisy dotyczące nieodpłatnego korzystania z obiektów sportowych. Jego zdaniem, fałszywa jest teza, że ograniczona dostępność do obiektów sportowych jest jedną z głównych barier hamujących rozwój sportu, gdyż obiekty publiczne, na których wymagana jest opłata, nie stoją wcale puste. Kto będzie utrzymywał te obiekty i nimi zarządzał? W opinii członków Zarządu ZMP samorządy same powinny decydować o korzystaniu płatnym czy bezpłatnym z obiektów sportowych.
Akceptacji nie uzyskał również projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (PiS, przyznanie przywilejów KN dla nauczycieli i wychowawców zatrudnionych w placówkach socjalizacyjnych), ustawy o świadomym rodzicielstwie (TR, obciąża budżety JST i wskazuje źródeł finansowania).
O polityce senioralnej
Obecny na spotkaniu Włodzimierz Kałek, dyrektor MOPR w Poznaniu, przewodniczący Komisji Polityki Społecznej ZMP przedstawił najważniejsze zapisy przyjętego przez rząd Programu na rzecz Aktywności Społecznej Osób Starszych na lata 2014-2020 oraz projektu założeń Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020. Program posiada 4 priorytety, takie jak: edukacja osób starszych, aktywność społeczna promująca integrację międzypokoleniową, partycypacja osób starszych (szczególnie niska w Polsce, 4-5% uczestniczy w życiu społecznym) i usługi społeczne dla osób starszych. Założenia Długofalowej Polityki Senioralnej w Polsce na lata 2014-2020 to pierwszy ogólnopolski rządowy program dla osób starszych. Celem głównym polityki senioralnej w obszarze zdrowia jest tworzenie warunków dla jak najdłuższego utrzymywania dobrego stanu zdrowia i autonomii. Program wytycza kierunki interwencji, zakłada stworzenie systemowych rozwiązań, które pozwolą na rozwój usług medycznych, czyli rozwój geriatrii jako specjalizacji, promocję zdrowia i profilaktykę zdrowotną, rozwój usług społecznych i opiekuńczych dostosowanych do potrzeb osób starszych, przygotowanie do okresu starości, promocję właściwego stylu życia, rozwój oferty edukacyjnej dla osób starszych, rozwój aktywności obywatelskiej i wolontariatu osób starszych. Przewodniczący Komisji zaznaczył, że dokumenty ten nie mówią jednak nic o pieniądzach na realizację tych planów, dlatego należy pilnować, kiedy będą się przekształcać w formy ustaw czy rozporządzeń, w jaki sposób będą finansowane te słuszne inicjatywy.
Przeciwko ubóstwu
Zarząd ZMP zaakceptował stanowiska Komisji Polityki Społecznej ZMP w sprawie Krajowego Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020 oraz Programu Operacyjnego Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym na 2014-2020
Celem głównym Krajowego Program Przeciwdziałania Ubóstwu i Wykluczeniu Społecznemu 2020 jest zmniejszenie liczby osób zagrożonych ubóstwem i wykluczeniem społecznym o 1,5 mln osób oraz wzrost spójności społecznej (ograniczenie ubóstwa i wykluczenia społecznego poprzez działania zmierzające do zwiększenia zatrudnienia oraz do wzrostu spójności społecznej). Dokument oceniono jako starannie opracowany i w przyjazny sposób prezentujący cele operacyjne. Zgłoszono uwagę do celu operacyjnego 3 (zmniejszenie osiągnięcia do 25% usług społecznych realizowanych przez podmioty ekonomii społecznej do 2020 roku stany). Zaakcentowano również konieczność zmian prawnych, ale wskazano równocześnie możliwość wykorzystania istniejących rozwiązań prawnych. Zwrócono uwagę, że nie można obciążać pracowników socjalnych za istniejący stan rzeczy, gdyż funkcjonują oni w określonym systemie prawnym. W stanowisku wyrażono obawy dotyczące możliwości finansowania proponowanych działań, program bowiem wskazuje zaledwie źródła finansowania bez określenia przybliżonych wysokości kosztów, proporcji finansowania z poszczególnych źródeł.
Pozytywną ocenę otrzymał też Program Operacyjny Europejskiego Funduszu Pomocy Najbardziej Potrzebującym na 2014-2020.
Joanna Proniewicz
