Komunikat z posiedzenia Zarządu ZMP w Inowrocławiu

Podczas posiedzenia w Inowrocławiu 17 maja 2013 r. członkowie Zarządu ZMP dyskutowali o aktualnej sytuacji w gospodarce odpadami i zaapelowali do rządu o wypracowanie sposobu postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych oraz o ogólnopolską i rzetelną kampanię edukacyjną i informacyjną na temat organizacji gospodarki odpadami w związku ze zmianami wprowadzonymi nowelizacją ustawy.

Dyrektor Biura ZMP, Andrzej Porawski na podstawie danych zbieranych przez wojewodów powiedział, że większość gmin podjęła już uchwały i blisko ponad 60% przetargów na odbiór odpadów zostało już ogłoszonych przez gminy. Przedstawiciele miast członkowskich zasiadający w Zarządzie wysłuchali propozycji Krajowej Izby Gospodarki Odpadami, które zaprezentował prezes Tomasz Uciński. Na podstawie dyskusji wypracowano stanowisko Związku (http://www.zmp.poznan.pl/strona-3-uchwaly_i_stanowiska_zmp.html) skierowane do rządu dotyczące zmian w ustawie. Przypomniano w nim, że konieczność przeprowadzenia zmian systemowych w tym obszarze była znana od chwili podpisania przez Polskę traktatu akcesyjnego do Unii Europejskiej, czyli od kwietnia 2003 roku. Zmiany systemu zostały uchwalone jednak dopiero po ośmiu latach, przy czym ustawa nie uwzględniła wielu postulatów ZMP. Ich część przyjęto w nowelizacji ustawy, przeprowadzonej z inicjatywy Senatu, uchwalonej 25 stycznia 2013 r. Mimo to ustawa nadal zawiera przepisy kontrowersyjne i błędy, które utrudniają jej wdrożenie i wymagają szybkich korekt. W opinii Zarządu gminy otrzymały zbyt krótki czas na przeprowadzenie systemowych zmian w tak wrażliwej społecznie, komunalnej usłudze publicznej, co było spowodowane tym, że akty wykonawcze, niezbędne do wdrożenia ustawy, wydano w okresie od marca 2012 do stycznia 2013 roku, a wojewódzkie plany gospodarki odpadami powstały w większości w drugiej połowie 2012 roku.

Zwrócono także uwagę, że wykluczono możliwość zlecenia realizacji tych zadań własnemu podmiotowi, utworzonemu na podstawie ustawy o gospodarce komunalnej (zamówienie „in house”), co dodatkowo utrudnia wdrażanie tej ustawy. Wszystkie te okoliczności mogą spowodować poważne konsekwencje społeczno-gospodarcze, dlatego wezwano rząd do szybkiego (wspólnie z organizacjami samorządowymi, w ramach Komisji Wspólnej Rządu i ST) wypracowania sposobu postępowania w sytuacjach nadzwyczajnych, które w początkowym okresie wdrażania ustawy będą występować nader często, ale ustawodawca nie przewidział okresu przejściowego. Zarząd ZMP domaga się ponadto ogólnopolskiej akcji informacyjnej.

Reprezentanci miast w dyskusji poruszali również kwestie ekonomicznego podejścia do inwestycji takich jak spalarnie odpadów. Innym problemem jest sprawa zgłaszana przez spółdzielnie mieszkaniowe. Zarządcy budynków mieszkalnych muszą składać oświadczenie o liczbie osób pod rygorem kary, a mieszkańcy nie mają obowiązku złożenia prawdziwej informacji. Powinien być wprowadzony system komasowania zamówień dla paru użytkowników mieszczących się w jednym budynku, gdyż obecnie każdy lokal użytkowy znajdujący się jednym w obiekcie musi zadeklarować pojemnik na odpady.

Ustalono, że konieczna jest dalsza debata na temat projektu założeń zmiany ustawy Prawo budowlane oraz niektórych innych ustaw, które upraszczają i skracają proces budowlany w odniesieniu do większości inwestycji realizowanych na podstawie przepisów Prawo budowlane. Założenia znoszą m.in. pozwolenie na budowę, które zostaje zastąpione przez informację o zgłoszeniu budowy. W opinii samorządowców z miast, taka zmiana filozofii i podejścia powinna spowodować przeniesienie tego zadania z powiatów do gmin, bo one są gospodarzami na danym terenie. Podkreślano, że zmiana ta pozbawia dotychczasowych uprawnień osoby trzecie, np. sąsiadów. Niebezpieczną kwestią są odszkodowania za błąd urzędnika, które będzie musiała zapłacić gmina, bo postępowanie administracyjne zostanie przeniesione na cywilne.

Negatywną ocenę - ze względu na brak oszacowania skutków finansowych - uzyskał projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych przygotowany przez Ruch Palikota, który wprowadza zachęty podatkowe dla przedsiębiorców inwestujących w innowacyjne rozwiązania.

Pozytywnie zaopiniowano projekt zmiany ustawy Karta Nauczyciela (PiS) dotyczący awansu zawodowego dla nauczycieli mianowanych i dyplomowanych, który umożliwia nieprzerywanie biegu stażu dla kobiet w związku z macierzyństwem.

Wstępnie przedyskutowano nieoficjalne propozycje zawarte w wersjach roboczych dokumentów Kodeks budowlany i Planowanie przestrzenne w gminie i lokalizacja inwestycji. Zdaniem A. Porawskiego nadal zbyt drobiazgowa jest procedura, choć należy poprzeć filozofię wprowadzonych zmian, dotyczących np. obszarów nieinwestycyjnych, na których nie ma potrzeby uchwalania planu, a wszystkie sprawy mają regulować tylko lokalne przepisy urbanistyczne. Ryszard Grobelny, prezes ZMP zwrócił uwagę na zachwianą równowagę między inwestorami a władzą publiczną na korzyść tych pierwszych. - Bez tej równowagi cały system się rozpadnie, gdyż gmina nie będzie w stanie wypłacać odszkodowań. Ile miast wstrzymuje się z uchwalaniem planów, bo ich nie stać na wypłatę odszkodowań? Równowaga między podmiotami musi być zapewniona – przekonywał prezydent Poznania. To nie jedyny postulat zgłoszony przez członków Zarządu. W opinii ZMP konsultacje należy przenieść na okres uchwały o przystąpieniu do planu, uregulować kwestię odpłatność inwestora za pracę nad planem, znieść decyzje lokalizacyjne i wprowadzić szybką procedurę planistyczną. Ze względu na szereg szczegółów do wyjaśnienia, postanowiono przekazać projekty tych dokumentów do miejskich urbanistów, aby zebrać ich uwagi.

Negatywnie odniesiono się - głównie z powodu nieprawidłowo obliczonych skutków finansowych - do projektu ustawy o systemie oświaty z dnia 8 maja br., który ogranicza liczbę uczniów do 25 w oddziałach i dzieli 6-latki na dwie grupy, co w praktyce oznacza, że nie wszystkie pójdą do szkoły. Podkreślano ponadto, że ograniczenie liczby dzieci w klasach rodzi znaczne koszty. Prezes ZMP zauważył, że lepszym rozwiązaniem w kwestii sześciolatków, byłby zapis obligujący wszystkie dzieci w tym wieku do rozpoczęcia obowiązku szkolnego, z uwzględnieniem możliwości niewyrażenia zgody przez rodziców, która będzie respektowana.

W związku z planowanymi zmianami dotyczącymi opłat za dodatkowe godziny w przedszkolu w wysokości 1 zł, Stanisław Szwabski, przewodniczący Rady Miasta Gdyni przekazał informację, że Gdynia od września do grudnia tego roku będzie musiała dopłacić 95 tys. zł. W Oleśnicy natomiast ta dopłata wyniesie już w tym okresie 410 tys. zł. Zajęto stanowisko, że miasta mają za mało pieniędzy w tym roku i w przyszłym na ten cel, jak wynika z ich własnych obliczeń i WPF. Jeśli rząd chce regulować opłaty za przedszkola, powinien ustalić, że jest to zadanie zlecone, na które będzie dotacja z budżetu państwa.

Jako wytyczający dobry kierunek zmian uznano projekt ustawy Prawo Zamówień Publicznych, jednak konieczne jest uwzględnienie szczegółów – uwagi na ten temat zostaną przesłane do Biura ZMP.

Zarząd ZMP podjął też stanowisko w sprawie niedofinansowania zadań zleconych (http://www.zmp.poznan.pl/strona-3-uchwaly_i_stanowiska_zmp.html) , w którym przedkłada rządowi RP problem niezgodnego z prawem finansowania przekazanych przez ustawy jednostkom samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej. Rażąco niski poziom finansowania tych zadań powoduje, że samorządy dofinansowują te zadania w skali około połowy rzeczywistych kosztów ich wykonywania. „W tej sytuacji popieramy te miasta, które – zmuszone sytuacją – dostosowują poziom wykonywania zadań zleconych do wysokości otrzymywanych dotacji, na przykład Brzeg. Jesteśmy gotowi bronić naszych miast członkowskich w sytuacjach konfliktowych. Będziemy udostępniać informacje o skutecznych działaniach tych miast, które wystąpiły do sądów z roszczeniami o zwiększenie dotacji. Jeśli będzie taka potrzeba, jesteśmy gotowi wystąpić z pozwem zbiorowym.” – można przeczytać w stanowisku.

Rozmawiano również na temat pisma, jakie wpłynęło do ZMP z Gdyni, sprzeciwiające się podejmowaniu przez Związek działań dotyczących lobbowania na rzecz przepisów wprowadzających zabezpieczenia socjalne dla wielokadencyjnych burmistrzów, gdyż szkodzi to idei samorządu terytorialnego w Polsce. Prezydenci i burmistrzowie zwracali uwagę, że problem generalnie istnieje, ale ważny jest też społeczny odbiór tego pomysłu. W innych krajach europejskich te kwestie są często uregulowane, a odprawy powinny być na pewno przyznawane stosownie do okoliczności. Ustalono, że RM Gdyni otrzyma odpowiedź, w którym zostanie przedstawione stanowisko ZMP w tej sprawie.

Joanna Proniewicz