Przedstawiciele blisko 700 samorządów z całej Europy przyjęli podczas XXV Zgromadzenia Ogólnego Rady Gmin i Regionów Europy deklarację końcową: "(...) Chcąc pokonać bieżące wyzwania i obronić stabilność gospodarczą i spójność społeczną, Europa musi wdrażać wspólną politykę; nasza przyszłość zależy od tego, jak skutecznie poradzimy sobie z tymi wyzwaniami."
DEKLARACJA Z KADYKSU:
„Decentralizacja, Demokracja, Doskonalenie:
innowacja na rzecz Europy w 3D”
Kadyks, 28. września 2012
My, burmistrzowie, liderzy, wybrani członkowie i przedstawiciele samorządów lokalnych, miast, władz pośrednich i regionów Europy, zebrani w Kadyksie 28 września 2012 r. z okazji 25. Zgromadzenia Ogólnego Rady Miast i Regionów Europy,
Zjednoczeni zobowiązaniem przestrzegania podstawowych zasad demokracji, a także lokalnej i regionalnej autonomii;
Przekonani, że ład administracyjny w Europie wymaga dzisiaj konstruktywnego i aktywnego partnerstwa między wszystkimi poziomami władzy – europejskim, krajowym, regionalnym i lokalnym – a także partnerskich relacji ze społeczeństwem obywatelskim i podmiotami gospodarczymi oraz wizji zdecentralizowanego społeczeństwa europejskiego;
Świadomi, że wskutek poważnych problemów, jakich doświadczają nasze kraje, projekt europejski jest kwestionowany; z żalem obserwujemy jak obywatele odwracają się od wspólnej Europy, a nawet ją odrzucają;
Zdeterminowani działać na rzecz innowacyjności i zrównoważonego rozwoju naszych ziem; Podkreślając nasze zaangażowanie na rzecz Europy silnej politycznie i gospodarczo, zjednoczonej, wiernej swoim wartościom i zasadom, solidarnej, dysponującej skutecznymi instytucjami, aktywnej, cieszącej się poważaniem na arenie międzynarodowej i pełnej szacunku dla swej różnorodności. Są to warunki jakie Europa musi spełnić, by móc odpowiadać na potrzeby swoich obywateli i na wyzwania XXI wieku;
Oświadczamy:
Chcąc pokonać bieżące wyzwania i obronić stabilność gospodarczą i spójność społeczną, Europa musi wdrażać wspólną politykę; nasza przyszłość zależy od tego, jak skutecznie poradzimy sobie z tymi wyzwaniami.
Ten wszechogarniający kryzys – gospodarczy, społeczny i moralny, jakiego doświadcza obecnie Europa, naznaczony licznymi Szczytami, podczas których Unia Europejska postrzegana jest jako pełna wahania i niezdolna spełnić oczekiwania Europejczyków, pogłębił podział między Europą a jej obywatelami. Rośnie ryzyko podziału Europy; odzwierciedlają to głosy opinii publicznej, wyrażane przez niepokojący wzrost nastrojów nacjonalistycznych i egoistycznych.
W tym kontekście, Rada Gmin i Regionów Europy będzie w dalszym ciągu promować znaczenie Europy zgodnie z pierwotnymi intencjami ojców założycieli: Europy opartej na wartościach demokracji, jedności i solidarności. Wymaga to pełnego poszanowania zasady pomocniczości i wzmocnionej roli samorządów lokalnych i regionalnych, bardziej niż kiedykolwiek wcześniej zaangażowanych w zmiany. Samorządy lokalne i regionalne, czyli instytucje będące najbliżej obywateli, mają do odegrania kluczową rolę w odpowiadaniu na oczekiwania i obawy ludzi.
Proponujemy nowe podejście do zagadnienia rozwoju, w ramach którego kraje Europy będą w stanie tworzyć nowe miejsca pracy i odpowiednie warunki dla nowego, bardziej zrównoważonego rozwoju.
„Europa w 3D” oznacza, po pierwsze, powstanie Europy, która wierzy, że współpraca między podmiotami politycznymi, gospodarczymi i społecznymi stanowi klucz do poprawy sytuacji. Decentralizacja, Demokracja i Doskonalenie to trzy wymiary, poprzez które wyrażać się musi nowy, silniejszy wspólny głos całej Unii Europejskiej.
D - jak Decentralizacja:
Kryzys finansowy i gospodarczy odciska swe piętno na wielu krajach Europy, wywołując poważne konsekwencje dla samorządów lokalnych i regionalnych, do których obywatele zwracają się w poszukiwaniu ochrony i wsparcia. Często także instytucje państwowe i europejskie zwracają się do władz lokalnych i regionalnych w celu rozwiązania problemów, chcąc podejmować działania, nie angażując przy tym znaczących środków własnych. Tutaj, w Kadyksie, potwierdzamy nasze zaangażowanie na rzecz rozwoju naszych krajów poprzez innowacyjne podejście, a także wolę pracy w partnerstwie z innymi władzami europejskimi i krajowymi, zgodnie z zasadą pomocniczości. Należy tworzyć rozwiązania, które pozwolą wzmocnić możliwości i pozycję samorządów lokalnych i regionalnych. W tym kontekście wzywamy do odpowiedniego uznania roli lokalnych i regionalnych władz samorządowych w prawie krajowym i europejskim, a w szczególności oczekujemy zapewnienia władzom lokalnym i regionalnym swobody w organizowaniu i planowaniu świadczenia usług użyteczności publicznej. Widzimy jednak, że w całej Europie państwa chcą zmierzać w przeciwnym kierunku, przerzucając własne problemy na władze lokalne, na nowo przypisując instytucjom centralnym pewne obszary polityki publicznej lub przekazując im obowiązki, nie zapewniając przy tym narzędzi umożliwiających skuteczne działanie podmiotów lokalnych i regionalnych. Tendencje te są sprzeczne z celem, w jakim założono CEMR i niezgodne z naszą wizją Europy.
Zdecentralizowaną wizję społeczeństwa promujemy na poziomie globalnym razem z naszą światową organizacją miast i gmin, Zjednoczone Miasta i Samorządy Lokalne. Jesteśmy przekonani, że uczestnictwo obywateli w podejmowaniu decyzji, które bezpośrednio ich dotyczą, jest najlepszym strażnikiem demokracji.
Arabska Wiosna była jasnym wyrazem elementarnej wiary narodów w demokrację i rozwój, jak również przejawem ich tęsknoty za nimi: także w przypadku tych narodów kluczowym czynnikiem jest decentralizacja. W Europie, podobnie jak w sąsiednich krajach leżących na południe od Morza Śródziemnego, droga ku szerszej demokracji, której domagają się narody, wymaga rządów, które umożliwiają uczestnictwo obywateli w podejmowaniu decyzji mających bezpośredni wpływ na ich życie, na ich społeczności, miasteczka, miasta i regiony.
Na Europie ciąży historyczna odpowiedzialność: musimy osiągnąć sukces we własnej ewolucji, wyznaczyć przykład i wspierać narody świata w ich drodze ku rozwojowi gospodarczemu, społecznemu i politycznemu.
W 2013 roku obchodzić będziemy 60. rocznicę podpisania Europejskiej Karty Swobód Samorządowych (European Charter of Municipal Liberties), która została przyjęta przez Radę Gmin i Regionów Europy w 1953 r. w Wersalu. W tym kontekście chcielibyśmy podkreślić znaczenie prac Rady Europy, a w szczególności Kongresu Władz Lokalnych i Regionalnych, promując Europejską Kartę Samorządu Lokalnego, która określa zasady funkcjonowania Europy szanującej swoje terytoria i ich prawa. Przypominamy także znaczenie Komitetu Regionów, instytucji Unii Europejskiej reprezentującej władze lokalne i regionalne, której działania są komplementarne w stosunku do prac CEMR i innych organizacji, i z którą będziemy chcieli kontynuować współpracę na rzecz naszych wspólnych celów.
D – jak Doskonalenie
Przygotowywanie się na to, co przyniesie przyszłość, jest koniecznością dla wszystkich przywódców gospodarczych i politycznych. Wzywamy do zgodnego, partnerskiego działania na rzecz wdrożenia polityki terytorialnej promującej innowacje i badania.
Przez minione 60 lat, poprzedzonych niemal stuleciem brutalnych konfliktów, wojen i rzezi, Europa niosła naprzód swój projekt na rzecz pokoju: budowę wspólnej Europy, opartej na współpracy i solidarności i zamieszkiwanej przez społeczeństwo zamożne, sprawiedliwsze i obejmujące wszystkich. Dzisiaj jednakże Europa stoi przed coraz bardziej znaczącymi i poważniejszymi kryzysami, które osłabiają zaufanie jakim obywatele darzą rządy i wspólną Europę. Kryzysy te wymagają innowacyjnych rozwiązań problemów związanych z bezrobociem, szczególnie wśród ludzi młodych, ze zmianami demograficznymi, różnorodnością społeczną, ewolucją technologii i środków komunikacji, zmianami klimatu, mobilnością, rosnącym zapotrzebowaniem na bezpieczną i ekologiczną energię... Jesteśmy przekonani, że rozwój lokalny i regionalny, zgodny z potrzebami obywateli, którego siłą napędową jest mobilizacja wszystkich podmiotów lokalnych i regionalnych, może pomóc Europie w przezwyciężeniu kryzysu.
Obecny kryzys po raz kolejny podkreśla potrzebę stworzenia modelu rozwoju, który zapewni trwałość wspólnej Europy. Potwierdzamy nasze wsparcie dla wszechstronnego modelu europejskiego, wspierającego obywateli w potrzebie, osoby cierpiące z powodu wykluczenia lub dyskryminacji. Samorządy lokalne i regionalne są w samym środku tego modelu; stworzyły one ochronną sieć społeczną obejmującą cały kontynent.
Musimy jednak pamiętać przy tym, by Europa nie odwróciła się od reszty świata. Skupienie się na sobie nie jest rozwiązaniem ani metodą ochrony: wręcz przeciwnie – historia pokazała już, że taka polityka prowadzi do regresu i konfliktów. Jesteśmy przekonani, że Europa może i musi być liderem na drodze ku bardziej ludzkiemu podejściu, aby zagwarantować, że wszyscy obywatele Europy i świata będą mogli skorzystać ze zrównoważonego modelu rozwoju.
Co więcej, odpowiedź na problemy związane z ochroną środowiska i zmianami klimatycznymi daje możliwość tworzenia miejsc pracy i szansę na rozwój gospodarczy. Władze lokalne i regionalne już teraz aktywnie działają, wdrażając konkretne rozwiązania w zakresie zrównoważonego rozwoju.
Miasta i regiony Europy aktywnie angażują się w promowanie pokoju i dialogu międzykulturowego, a także w działania mające na celu zwalczanie ubóstwa i zmierzające do osiągnięcia Milenijnych Celów Rozwoju. Wierzymy, że cele te można osiągnąć dzięki międzynarodowej polityce współpracy i poprzez bezpośrednie partnerstwo między gminami europejskimi i gminami w krajach rozwijających się np. w Afryce i Ameryce Łacińskiej. Czynnikiem o zasadniczym znaczeniu pozostaje pełne zaangażowanie państw Europy i Unii Europejskiej w oficjalną pomoc rozwojową.
D – jak Demokracja:
Europa osiągnęła punkt zwrotny: kryzys finansowy jest jednocześnie kryzysem politycznym, co musi prowadzić całą Europę do ponownego przeanalizowania, w jaki sposób może osiągnąć cel, jakim jest zamożne i zrównoważone życie wszystkich Europejczyków. Przypominamy niniejszym podstawowe zasady, które są naszym zdaniem kluczowe dla przyszłości wspólnej Europy; w dzisiejszej trudnej sytuacji Europy nie stać na podziały i na brak spójności. Konieczne jest wzmocnienie więzów łączących wszystkie narody Europy. Same działania międzyrządowe nie przyniosą oczekiwanych efektów. Rada Gmin i Regionów Europy potwierdza swoje zaangażowanie w budowę silniejszej, bardziej solidarnej Europy, tworzenie coraz mocniejszej unii politycznej między Europejczykami, jako jedynego rozwiązania problemów, przed którymi dzisiaj stoimy. Wymaga to większej integracji politycznej w ramach Unii Europejskiej, co nierozerwalnie łączy się z solidarnością i narzuca wzajemność pewnych elementów suwerenności państw. Wzywamy do budowy silnego, wydajnego i demokratycznego ładu organizacyjnego w Unii Europejskiej: zaangażowanej Rady Europejskiej; Komisji, która przedstawia propozycje i podejmuje działania; Europejskiego Banku Centralnego, który jest niezależny i może swobodnie podejmować działania w ramach swoich uprawnień w celu zapewnienia stabilności walutowej i wspierania dalszego rozwoju Europy; a także Parlamentu Europejskiego, cieszącego się pełnią władzy ustawodawczej, czerpiącego szacunek i siłę z powszechnego prawa wyborczego, i mogącego bez przeszkód wypełniać swoje obowiązki. Instytucje te muszą w sposób aktywny i kompletny wypełniać swoje zadania i rozwiązywać stojące przed nami problemy w duchu partnerstwa ze wszystkimi poziomami władzy, a w szczególności z władzami lokalnymi i regionalnymi.
Coraz częściej obywatele postrzegają kryzys jako porażkę polityki europejskiej. Pogląd ten jest zbyt często podtrzymywany przez samych polityków, którzy widzą w nim wymówkę dla własnych niedoskonałości.
Władze lokalne i regionalne są najbliższym ogniwem demokratycznym łączącym instytucje z obywatelami.
CEMR, podobnie jak inne europejskie struktury demokratyczne, począwszy od Parlamentu a skończywszy na społeczności lokalnej, zdecydowanie sprzeciwia się wszelkim formom nietolerancji, rasizmu i ksenofobii. Opowiadamy się za tym, by wszystkie instytucje odgrywały aktywną rolę w obronie praw człowieka, demokracji i wolności na świecie, a także w ochronie mniejszości prześladowanych z powodu wyznania czy przekonań. Mamy w szczególności nadzieję, że Rada Europy, która ma istotne zasługi w obronie praw człowieka, będzie w dalszym ciągu głosić przesłanie o demokratycznej Europie, będącej wzorem jeśli chodzi o poszanowanie wartości takich jak tolerancja, szacunek i przekonanie o równości wszystkich ludzi.
Wiedząc, że nie ma demokracji bez równości kobiet i mężczyzn, miasta i regiony Europy dysponują narzędziami potrzebnymi do podejmowania konkretnych działań w obszarze zapewniania równości płci; jest to Europejska Karta Równości Kobiet i Mężczyzn w Życiu Lokalnym, podpisana przez około 1500 samorządów lokalnych i regionalnych w całej Europie, oraz Europejskie Obserwatorium na rzecz równości, które towarzyszą sygnatariuszom podczas tworzenia i wdrażania planów działania. Praca ta wymaga wsparcia i zachęty ze strony Unii Europejskiej.
W Europie ciągłych zmian musimy stale rozwijać nowe formy wymiany, starając się unowocześniać koncepcję miast partnerskich i zapewniając jak najliczniejszy udział obywateli. W przyszłości Unia Europejska musi wzmocnić i zwiększyć skuteczność swoich działań w zakresie aktywności obywatelskiej i partnerstwa miast. Równolegle rozwijać się musi finansowanie jej działalności. Rok 2013, Europejski Rok Obywateli, powinien być punktem wyjścia dla ambitnej polityki na rzecz uczestnictwa obywateli w definiowaniu wspólnej Europy. Europa nie jest skończonym dziełem: musi pozostać otwarta na tych, którzy chcą do niej dołączyć, spełniają warunki przystąpienia do Unii Europejskiej oraz wyznają te same cele polityczne i wartości. Jest to szczególnie ważne w przypadku krajów Europy południowo-wschodniej. Przygotowaniom przyszłych państw członkowskich do akcesji musi towarzyszyć silne wsparcie dla władz lokalnych i reprezentujących ich stowarzyszeń, aby mogły one pełnić swoje funkcje jako kluczowe podmioty Integracji Europejskiej.
Wzywamy wszystkie władze lokalne i regionalne Europy do rozpowszechniania niniejszej deklaracji wśród obywateli.
