Podczas posiedzenia w Gliwicach 18 marca 2016 r. członkowie Zarządu przyjęli m.in. stanowisko w sprawie ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych.

W podjętym stanowisku samorządowcy z miast zwracali uwagę przede wszystkim na konieczność większej elastyczności w przepisach projektu ustawy o inwestycjach w zakresie elektrowni wiatrowych, opracowanego przez PiS. Kwestia lokalizacji, budowy i eksploatacji elektrowni wiatrowych powinna zostać uregulowana z jednej strony z poszanowaniem interesów społeczności lokalnej, a z drugiej musi uwzględniać szeroko rozumiany interes publiczny. Projekt tej ustawy budzi jednak szereg wątpliwości, w szczególności w kontekście zapewnienia możliwości racjonalnego wykorzystania rozwoju odnawialnych źródeł energii w Polsce. Wejście tej ustawy może zagrozić realizacji celów wyznaczonych w dyrektywie 2009/28/WE i osiągnięciu przez nasz kraj w 2020 roku 15-procentowego udziału energii ze źródeł odnawialnych. Regulacja ta jest bardziej restrykcyjny niż przepisy w krajach skandynawskich, podkreślał Wadim Tyszkiewicz, prezydent Nowej Soli. W jego opinii, gminy powinny mieć więcej swobody w tej sprawie.

Wskazywano na liczne mankamenty tego projektu. – Pierwsze, co rzuca się w oczy, to niespójność w przepisach definiujących poszczególne pojęcia, co przekłada się na dalsze zapisy – mówił prezes ZMP, Zygmunt Frankiewicz. Z pewnością jest zasadne jednoznaczne ustalenie w ustawie o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, że lokalizacja tego typu obiektów (z wyjątkiem mikroinstalacji) może odbywać się na podstawie ustaleń miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego. Do tej pory, jak twierdził Tomasz Andrukiewicz, prezydent Ełku, rodziły się na tym tle różne wątpliwości i część gmin wydawała decyzje o warunkach zabudowy lub decyzje celu publicznego.

Projekt wprowadza zapis o minimalnej odległości, w jakiej od budynków mieszkalnych mogą być lokalizowane elektrownie wiatrowe (jest to w uproszczeniu odległość co najmniej dziesięciokrotności całkowitej wysokości elektrowni wiatrowej), jednak już nawet zredagowanie tych przepisów budzi poważne rozbieżności interpretacyjne. Poza tym możliwość wprowadzenia w planach miejscowych ograniczeń dotyczących odległości „wiatraka” od zabudowań mieszkalnych do 1 kilometra wydaje się działaniem mogącym wyeliminować tego typu inwestycje na całym terenie objętym planem. Zdaniem prezydenta Ciechanowa, Krzysztofa Kosińskiego lepszym rozwiązaniem były pewne odstępstwa, np. na etapie tworzenia się planu zagospodarowania czy w sytuacji gdy właściciele nieruchomości wyrażą zgodę na lokalizację w odpowiedniej formie przewidzianej prawem. Niezrozumiała jest ponadto konieczność uzyskiwania po dwóch latach ponownie decyzji zezwalającej na eksploatację elektrowni wiatrowej, gdyż wygaszenie decyzji powinno następować po niespełnieniu wymogów technicznych stwierdzonych przez Urząd Dozoru Technicznego. Taki przepis wiąże się z dodatkowymi kosztami dla inwestora. Wątpliwości dotyczą też zmiany definicji „budowli” zawartej w ustawie Prawo budowlane, z której wg projektu ustawy zostają wyłączone elektrownie wiatrowe, chociaż w art. 2 tego projektu stanowi, że „elektrownia wiatrowa – to budowla w rozumieniu przepisów Prawa budowlanego”…

Bez opinii pozostawiono, ze względu na znikome szanse na jego przyjęcie, projekt ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz ustawy o dochodach JST przygotowany przez posłów Nowoczesnej, który jest kolejną propozycją zwiększenia kwoty wolnej od podatku, z jednoczesną rekompensatą dla zmniejszonych dochodów samorządów (zwiększenie ich udziałów w PIT). Nie ustosunkowano się ponadto do projektu ustawy o zmianie ustawy o jednorazowym dodatku pieniężnym dla niektórych emerytów, rencistów i osób pobierających świadczenia przedemerytalne (PiS), gdyż ustawa ta została już uchwalona przez Sejm 25 lutego br. i podpisana przez Prezydenta RP.

Pełnego poparcia członkowie Zarządu Związku udzielili projektowi ustawy o zmianie ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych (PiS), który wprowadza pożądane i potrzebne z punktu widzenia miasta zmiany. Chodzi o zniesienie opłat i konieczności uzyskiwania zezwoleń na wyłączenie gruntów z produkcji rolnej w granicach administracyjnych miast. Dzięki tej regulacji zmniejszą się koszty realizacji inwestycji, nie tylko prywatnych, ale też publicznych, co będzie korzystne dla budżetów miast. Przywróci to szanse wielu miast na pozyskanie nowych inwestorów i zapewnienie nowych miejsc pracy. Bez uwag przyjęto też projekt ustawy o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody (PiS), który m.in. daje możliwości przeznaczania środków funduszu leśnego na ochronę przyrody w lasach oraz rozszerza przeznaczanie środków z tego funduszu na sporządzenie uproszczonych planów urządzania lasów dla lasów niestanowiących własności Skarbu Państwa.

Zaakceptowano projekt ustawy o zmianie ustawy o kierujących pojazdami autorstwa parlamentarzystów z PO, który dotyczy egzaminów na prawo jazdy i umożliwia zdawanie egzaminu teoretycznego na prawo jazdy wszystkich kategorii we wskazanych miastach (niespełniających warunków art. 51 ust. 4), w których powstały filie, czyli bliżej miejsca zamieszkania. Podobną opinię uzyskał projekt ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (PO), który jest zbieżny z projektem przygotowanym przez Związek i daje gminom instrumenty większej kontroli nad stale rosnącą liczbą punktów sprzedaży alkoholu poza wiedzą i zgodą danej gminy. Zgłoszono do niego uwagi dotyczące m.in. braku zapisu, jakimi kryteriami ma się kierować gmina przy ustalaniu liczby punktów sprzedaży napojów alkoholowych zawiarających powyżej 4,5% alkoholu, gdzie sprzedaż odbywa się przez całą dobę, czy doprecyzowania tzw. zezwoleń cateringowych w kwestii obszaru działania i pisemnych umów.

Pozytywnie zaopiniowano rozporządzenie zmieniające rozporządzenie Ministra Zdrowia w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego. Szybkie wejście w życie tego dokumentu pozwoli na rozpoczęcie procedury konkursowej i wyłonienie świadczeniodawców, dzięki którym pacjenci uzyskają skuteczną pomoc w walce z chorobą nowotworową (finansowanie nowych wysokospecjalistycznych świadczeń). Nowe przepisy umożliwią m.in. wykorzystanie jedynego w Polsce akceleratora protonowego, który funkcjonuje w centrum Cyklotronowym Bronowice w Krakowie.

Negatywnie oceniono projekt ustawy Ministerstwa Cyfryzacji o wspieraniu usług i sieci telekomunikacyjnych, który – zdaniem jego autorów – ma na celu pilne usunięcie najważniejszych barier administracyjnych i prawnych, blokujących inwestycje telekomunikacyjne. W opinii samorządowców to kolejna lobbystyczna ustawa, która ogranicza prawa właścicieli i poprawia warunki udostępniania infrastruktury technicznej dla komercyjnych przedsięwzięć.

Zarząd ZMP rozpatrzył wnioski XXXVII Zgromadzenia Ogólnego ZMP w Dąbrowie Górniczej z czterech zespołów tematycznych dotyczących: finansów, pomocy społecznej, edukacji i rewitalizacji. W kwestii oświaty zwrócono uwagę na konieczność ustalenia konkretnego terminu, do kiedy rodzice decydują się posłać 6-letnie dziecko do szkoły. Mógłby to być na przykład 30 marzec. Chodzi o sztywny, wiążący termin, żeby nie czekać jak na beczce prochu, podkreślali przedstawiciele miast. Sytuacja obecna rodzi bowiem dużą niepewność, która ma wymiar organizacyjny i finansowy. Może MEN powinno rozważyć jakiś termin – do tego niezbędna jest jednak zmiana ustawowa.

Omawiano również Samorządową Debatę Oświatową, zaplanowaną na 2 czerwca br. w Warszawie, której tematy mają być skoncentrowane wokół m.in.: organizacji szkół (ustawa o systemie oświaty) i jakości kształcenia i finansach (Karta Nauczyciela). Przy okazji dyrektor Biura ZMP, Andrzej Porawski przypomniał, że na początku wprowadzania reformy oświaty JST dopłacały do subwencji szkolnej 11%, a dziś jest to ok. 35%. Nie ma też zgody na sytuację, w której kurator oświaty będzie miał decydujący głos w sprawie sieci szkół. Karta Nauczyciela, relikt stanu wojennego (w przyszłym roku obchodzi 35-lecie), pogarsza jakość oświaty. W dyskusji pojawiły się opinie, że jeśli odpowiedzialność leży poza samorządami, to może edukacja powinna być zadaniem zleconym.

W trakcie posiedzenia członkowie Zarządu zapoznali się z prezentacją na temat wizerunek Związku i miast (wybór motywów przewodnich strategii).

Wcześniej reprezentanci miast zwiedzali gliwicki odcinek Drogowej Trasy Średnicowej wraz 493-metrowym tunelem (została ona uroczyście otwarta 19 marca). Ostatni gliwicki odcinek DTŚ ma 5 kilometrów. Ciągnie się od ul. Kujawskiej do węzła z DK88. Odcinek ten jest strategiczny dla całego regionu – połączył Gliwice z Katowicami przebiega przez największe miasta aglomeracji.

Joanna Proniewicz
Rzecznik prasowy ZMP