IV Samorządowe Forum Kultury
25 i 26 października 2012 r. w Ostrowie Wielkopolskim i Kaliszu odbyło się IV Samorządowe Forum Kultury. Poruszano m.in. kwestie tożsamości lokalnej i wielokulturowości, kryzysu finansów oraz roli seniorów w polityce kulturalnej miast.
Forum, zorganizowane przez Związek Miast Polskich we współpracy z władzami Ostrowa Wielkopolskiego i Kalisza, zgromadziło jak co roku prezydentów i burmistrzów, urzędników zajmujących się problematyką kultury w polskich miastach, osoby kierujące miejskimi instytucjami kultury, radnych oraz socjologów i kulturoznawców. Zasadniczym celem tego spotkania była wymiana doświadczeń.
- Największym kapitałem tych spotkań jest to, że przedstawiciele miast dzielą się wiedzą o wspaniałych przedsięwzięciach, które podejmują – mówił Andrzej Porawski, dyrektor Biura ZMP.
Pierwsza cześć spotkania poświęcona byłą tematyce polityki pamięci i tożsamości lokalnej oraz wielokulturowości polskich miast. O pamięci historycznej i jej znaczeniu dla budowania lokalnej tożsamości mówił podczas Forum Jan Ołdakowski, dyrektor Muzeum Powstania Warszawskiego przytaczając przykład budowy muzeum i jego późniejszego wpływu na życie miasta. Ów wpływ, w opinii J.Ołdakowskiego, jest dowodem na to, że można z sukcesem opowiadać współcześnie o historii.
Zdaniem dyrektora Muzeum Powstania Warszawskiego, każda lokalna wspólnota ma w sobie potencjał, który można zaktywizować, na przykład poprzez zbudowanie wspólnej dla danego miejsca narracji, znalezienie opowieści, poszukanie takiego „minimum”, w którym odnajdzie się większość mieszkańców. Jeśli w jakieś miejscowości nie ma nic specjalnego, rolą władz miasta jest pomoc w przygotowaniu takiej opowieści. Muzea są, zdaniem dyr. Ołdakowskiego, świetnym narzędziem do wprowadzenia opowieści do świadomości mieszkańców. Budowanie tożsamości lokalnej musi być rozłożone na lata. Z badań prowadzonych na potrzeby warszawskiego Muzeum wynika, że do działań związanych z tożsamością historyczną chętnie włączą się ludzie młodzi, pod warunkiem jednakże, że przygotuje się dla nich odpowiednią ofertę, np. paradę, grę miejską, piknik tematyczny czy koncert.
- Mówiąc o tożsamości historycznej trzeba oprzeć się o podstawową konstatację marketingową, która mówi, że ryby łowi się na haczyk, na którym zawieszone jest to, co lubią ryby, nie rybak – podkreślał dyrektor Ołdakowski.
Swoje doświadczenia w poszukiwaniu lokalnej opowieści, a także efekty tych poszukiwań zaprezentowali podczas Forum przedstawiciele Poznania, Gorzowa Wielkopolskiego, Słupska, Kalisza i Ostrowa Wielkopolskiego.
O roli muzeów w rozwijaniu kultury pamięci mówił w Ostrowie Wielkopolskim Waldemar Rataj z Narodowego Instytutu Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów. Jego zdaniem trwa obecnie debata wokół pytania, czy w Polsce nastał czas muzeów. Debatę wywołało niewątpliwie otwarcie Muzeum Powstania Warszawskiego i powstały wokół niego ruch społeczny, a wyrazem tego, że faktycznie nastał dobry czas dla muzeów są chociażby licznie w ostatnich latach organizowane tzw. noce muzeów.
- Powstają nowe, wielkie projekty w tej dziedzinie, jak choćby w Gdyni muzeum polskiej emigracji. Z kolei miasta na Śląsku tworzą muzea poświęcone dziedzictwu poprzemysłowemu i kulturze pracy – mówił Waldemar Rataj.- Władze lokalne coraz częściej podejmują problematykę zaniedbaną w polskiej kulturze.
Podczas IV Samorządowego Forum Kultury rozmawiano także o kryzysie finansowym w zakresie wydatków budżetowych na kulturę. Przedstawiciele Poznania, Ostrowa Wielkopolskiego i Turku wzięli udział w panelu, dzieląc się pomysłami na radzenie sobie z kryzysem. Andrzej Porawski zaprezentował zestawienie dynamiki wydatków na kulturę w latach 2008-2011 w 25 miastach, a także w powiatach i województwach ogółem oraz we wszystkich JST. Obserwowany w tym okresie dość powszechny wzrost wydatków bieżących miał związek w wielu miastach z wydarzeniami podobnymi do tego, jakie miało miejsce choćby w Gorzowie. Oddana tam została do użytku nowa Filharmonia, a miasto musi zatrudnić i utrzymać artystów i pracowników, a także ponosić koszty utrzymania samego budynku.
Podczas sesji zatytułowanej „Po co seniorom kultura?” przedstawiciele Regionalnego Obserwatorium Kultury Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu zaprezentowali ogólnopolskie badania aktywności osób starszych, współfinansowane przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Związek Miast Polskich. Podczas paneli dyskusyjnych w grupach samorządowcy opowiadali w jaki sposób miasta kreują polityki kulturalne uwzględniające aktywność osób starszych.
Ewa Parchimowicz
